تک‌گویی‌های ماندگار سینما و تئاتر ایران
فیلم «مادر»
نویسنده و کارگردان: علی حاتمی
بازیگر نقش: محمدعلی کشاورز
صدای روی نقش: منوچهر اسماعیلی
«آبلیموی حال‌بُرت رفت پیشواز بهارنارنج کیجا، آبجی خانوم مُرباش.
ترنجبین بانو! هِل‌وگلابم می‌زاییدی حریفِ هَفتِ‌بیجارت نمی‌شد.
لُولُو خُورخُوره . . . لُولُو خُورخُوره، منو می‌خُوره، لُولُو خُور . . .
سنجد! دَهن مَهن، کُلون مُولون.
سِهره مِهره یه دوجین بچه می‌زاد یکی‌ش میشه بُلبُل. ننۀ ما کَت سهره‌رو بست و زایید گُل و بُلبُل. . . آخ‌زو (Achso).
بَه‌بَه! چه تخم و ترکه‌ای! ترنجبین بانو.
مام دولتی سر دایی‌مون شدیم روده پاک‌کُن. واَلا یه هَله‌هوله‌ای می‌شدیم از این قماش. قره‌قورتی، بامیه‌ای؛ کُمپوت‌مُمپوت.
(برو کنار)
اروآی امواتت از این جنازه مُرده‌شوری برمی‌اومد زآبرآش کردین واسه یه نعش‌کشی. آمبولانس تو خیابون ببینتش جلبش می‌کُنه. . .»
* * *
پانویس اول:
آخ‌زو (Achso) = اصطلاحی در زبان آلمانی به معنای: که این‌طور، پس این‌طور، خُب پس.
پانویس دوم:
«سِهره مِهره یه دوجین بچه می‌زاد یکی‌ش میشه بُلبُل.»
پیش از فیلم «مادر»، جملاتی از این‌گونه را در زبان و سینمای علی حاتمی، از زبان دیگر شخصیت‌های چند فیلم دیگر او نیز شنیده‌ایم. از جمله در فیلم سوته‌دلان از زبان کریم خطاب به همسرش زینت: «تو عالم آوازه خونا، یکی‌ش میشه قمر، بقیه، اِی، می‌خونن.»
و نیز در فیلم «کمال‌الملک» از زبان شاه ناصرالدین‌شاه در خطاب به مدیر مدرسۀ دارالفنون: «مدرسه هنر، مزرعه بلال نیست آقا، که هر سال محصول بهتری داشته باشد. در کواکبِ آسمان هم، یکی می‌شود ستاره درخشان، الباقی سوسو می‌زنند.»
پانویس سوم:
ملودیِ ترانه ـ تصنیف «لولو خورخوره» که به زمزمه از زبان «شعبون استخوانی» می‌شنویم در چند جا از سریال «هزاردستان» هم به کار رفته است. در نواخته‌هایی که از از استاد «فرامرز پایور» در آلبوم «هفت‌پیکر» منتشر شده قطعه‌ای به همین نام وجود دارد که آن را در جعبه موسیقی زیر خواهید شنید.
از «علی حاتمی» در سایت «راوی حکایت باقی»
● دهن مهن، کلون ملون
● این دل لانتوری خودشو باخته
● ما که دنیامون شده آخرت یزید
● ای‌وای که چقدر دشمن داری خدا
● تک‌گویی در فیلمهای «علی حاتمی»
● «ستار خان» با صدای «بیژن مفید»
● با «پریسا» از قلب حافظیه تا «سوته‌دلان»
● مجموعه ترانه‌های فیلم موزیکال «حسن کچل»
● بابا دقمرگ شد و مُرد (تیتراژ فیلم حسن کچل)
● ترانه‌های سکانس تصنیف‌فروش در فیلم «سوته‌دلان»
* * *