در تاریخ موسیقی معاصر ایران تصنیف «عاشقی محنت بسیار کشید» با صدای «قمرالملوک وزیری» اولین ترانه‌ای است که در آن شنونده‌ی یک روایت داستانی هستیم. این سروده از «ایرج میرزا» اما خود داستانی جالب و خواندنی دارد. حکایتی که از «ونوس» و «آدونیس» در اساطیر یونان باستان سرچشمه می‌گیرد و به «رود دانوب» در آلمان می‌ریزد و در ایران از «روزنامه‌ی اقدام» سر در می‌آورد.
امروز ۲۷ دی‌ماه سالگرد درگذشت «مهوش» است. در باره‌ی زندگی، تصادف منجر به مرگ و جمعیتی که در مراسم خاکسپاری او شرکت داشتند حتما خوانده‌اید و می‌دانید.
موسم گل
شعر: حسن وحید دستگردی
آهنگ: موسی معروفی
خواننده: قمرالملوک وزیری
ترانه‌های میهن تلخ / ماوت هاوزن
یانوس ریتسوس / یاکوس کامپانلیس
ترجمه: احمد شاملو / صدای: مظفر مقدم
در دهه‌ی هفتاد خورشیدی در ایران «موسسۀ فرهنگی ابتکار» به مدیریت ابراهیم زال‌زاده با برخورداری از همراهی نویسندگانی از جمله احمد شاملو، بابک بیات (آهنگساز) و گروهی از هنرمندان صداپیشه چند مجموعه‌ی شنیداری در معرفی شعر جهان و ادبیات کودک منتشر کرد. داستان طوطی و بازرگان برگرفته از مثنوی مولوی به تلخیص و بازنویسی «م. آزاد» از جمله آن آثار است.
«معینی کرمانشاهی» شاعر بخشی از ترانه‌های ماندگار زمانه‌ی ما است. چند ترانه از سروده‌های او که با صدای خوانندگان مختلف همراه با نوای مشهورترین نغمه‌سازان موسیقی معاصر ایران اجرا شده و به یادگار مانده است را بشنوید. یادش گرامی‌باد.
پیشینه‌ی سرودهای انقلابی ـ مردمی در ایران به دهه‌ی پنجاه خورشیدی می‌رسد. اشعاری که بیشتر توسط زندانیان سیاسی سروده و بر ملودی یا آهنگ ترانه‌های مشهور اجرا می‌شد. بعد از انقلاب سال ۵۷ در ایران پنج خیزش مردمی رخ داد که برخی از آنها سرود یا ترانه‌ی خود را داشت.
پیشینه‌ی ترانه‌ی بلا چاو (Bella ciao) به سالهای پایانی قرن نوزدهم در ایتالیا می‌رسد. این ترانه را کارگران فصلی مزارع گندم و زنان دهقان در شالیزارها زمزمه می‌کردند و مضمون آن جوانی زودگذر و سختی کار در مزرعه بود. بلا چاو بار دیگر در زمان جنگ جهانی دوم توسط پارتیزان‌ها و مخالفان فاشیسم در ایتالیا احیا شد و این بار با مضمون مقاومت و مبارزه در راه آزادی.
ابری نباش بی‌بی آبی
بپوش امشب رختِ آفتابی
* * *
دکلمه ـ ترانه‌های «شهیار قنبری» در سایت «راوی حکایت باقی»
* * *
عطاالله خرم در مقام آهنگساز با بسیاری از ترانه‌سرایان دوران خود همکاری داشت و خوانندگان مشهوری کارهای او را اجرا کرده‌اند. در آن سالها اما ترانه‌هایی که او بر سروده‌های پرویز وکیلی و صدای ویگن ساخت از محبوب‌ترین و در سالهای بعد مشهورترین آثار او به حساب می‌آیند.