پوری بنایی را «غزل» سینمای ایران می‌نامند. (بابت نفش‌آفرینی‌اش در فیلمی به همین نام)، [+] همانطور که گوگوش «بی‌تا»ی سینمای ایران است. ایرج جنتی‌عطایی اما از ترانه‌سرایان صاحب نام و مطرح در ترانه‌ی نوین در ایران است. او ترانه‌ای سروده به نام «قلب من گریه کن» که ما با صدای «گوگوش» شنیده‌ایم ولی در مشخصات روی صفحه، «پوری بنایی» به‌عنوان ترانه‌سرا معرفی شده است.
در مرور پیشینۀ «ترانۀ نوین» در تاریخ موسیقی معاصر ایران، ترانه‌سراهای کم و بیش شناخته‌شده‌ای داریم، آنچنان‌که آهنگ‌سازان نام‌آشنا، و البته که ترانه‌خوانان مشهور.
در همین فصل «ترانۀ نوین»، اما وقتی به بخش «ترانۀ معترض» می‌رسیم فقط چند نفری که در جمع به تعداد انگشتان دو دست هم نمی‌رسد ـ از ترانه‌سرا و آهنگساز و خواننده ـ هستند که آغازگر این حرکت بوده‌اند و می‌توان آنها را در معرفی و تثبیت این نوع از هنر ترانه مبتکر و پیشرو دانست.
روی جلد صفحۀ ترانۀ «بن‌بست»، طرح از: ایرج نجومی
امروز (پنجم آذر ماه) مصادف با پنجمین سال درگذشت «بابک بیات» یکی از چند نام برجسته در فصل «ترانۀ نوین موسیقی معاصر ایران» و «ترانۀ معترض» است. به یادبود او، دکلمه‌ای قدیمی با صدای «ایرج جنتی‌عطایی» را بر آهنگی از ساخته‌های ماندگار او همراه با اجرای «داریوش اقبالی»، از ترانۀ «بن‌بست» بشنوید.
در مرور تاریخ سیاسی معاصر ایران، آنجا که به بخش جنبش‌های انقلابی و حرکت‌های اعتراضی و مردمی می‌رسیم، واقعۀ «سیاهکل» فصل ویژه‌ای است که نه تنها در مقولۀ مبارزات سیاسی از جایگاه خاصی برخوردار است، بلکه تاثیر آن بر ادبیات معاصر، و به‌ویژه در شعر و ترانه، چنان پررنگ و ماندگار بوده که دورۀ سرودن اشعار سیاسی را به دو دورۀ قبل و بعد از «واقعۀ سیاهکل» تقسیم کرده‌اند.
