پوری بنایی را «غزل» سینمای ایران می‌نامند. (بابت نفش‌آفرینی‌اش در فیلمی به همین نام)، [+] همانطور که گوگوش «بی‌تا»ی سینمای ایران است. ایرج جنتیعطایی اما از ترانه‌سرایان صاحب نام و مطرح در ترانه‌ی نوین در ایران است. او ترانه‌ای سروده به نام «قلب من گریه کن» که ما با صدای «گوگوش» شنیده‌ایم ولی در مشخصات روی صفحه، «پوری بنایی» به‌عنوان ترانه‌سرا معرفی شده است.
در مرور پیشینۀ «ترانۀ نوین» در تاریخ موسیقی معاصر ایران، ترانه‌سراهای کم و بیش شناخته‌شده‌ای داریم، آنچنان‌که آهنگ‌سازان نام‌آشنا، و البته که ترانه‌خوانان مشهور.
در همین فصل «ترانۀ نوین»، اما وقتی به بخش «ترانۀ معترض» می‌رسیم فقط چند نفری که در جمع به تعداد انگشتان دو دست هم نمی‌رسد ـ از ترانه‌سرا و آهنگساز و خواننده ـ هستند که آغازگر این حرکت بوده‌اند و می‌توان آنها را در معرفی و تثبیت این نوع از هنر ترانه مبتکر و پیشرو دانست.
روی جلد صفحۀ ترانۀ «بن‌بست»، طرح از: ایرج نجومی
امروز (پنجم آذر ماه) مصادف با پنجمین سال درگذشت «بابک بیات» یکی از چند نام برجسته در فصل «ترانۀ نوین موسیقی معاصر ایران» و «ترانۀ معترض» است. به یادبود او، دکلمه‌ای قدیمی با صدای «ایرج جنتیعطایی» را بر آهنگی از ساخته‌های ماندگار او همراه با اجرای «داریوش اقبالی»، از ترانۀ «بن‌بست» بشنوید.
سیزده درخت، شب و گلوله، روی جلد صفحه‌ٔ ترانهٔ «جنگل»
در مرور تاریخ سیاسی معاصر ایران، آنجا که به بخش جنبش‌های انقلابی و حرکت‌های اعتراضی و مردمی می‌رسیم، واقعۀ «سیاهکل» فصل ویژه‌ای است که نه تنها در مقولۀ مبارزات سیاسی از جایگاه خاصی برخوردار است، بلکه تاثیر آن بر ادبیات معاصر، و به‌ویژه در شعر و ترانه، چنان پررنگ و ماندگار بوده که دورۀ سرودن اشعار سیاسی را به دو دورۀ قبل و بعد از «واقعۀ سیاهکل» تقسیم کرده‌اند.
آنچه از پیشینهٔ نام «زندان» در ادبیات فارسی و به ویژه در گسترهٔ شعر به یاد داریم، شاید از سروده‌های «مسعود سعد سلمان» (زندانی سالیانِ «قلعۀ قهقه») شروع شود تا به قصیدۀ معروف «بهار» در تعریف زندان‌های رضاشاهی برسد. در دوران معاصر ما نیز اسمی از «زندان اوین» در یکی دو سروده از شاعران نوپرداز آمده که یکی از آن دو، شعری از «ایرج جنتی‌عطائی» است.
جنگل
شعر: ایرج جنتیعطایی
آهنگ: بابک بیات
خواننده: داریوش اقبالی
ترانه فیلم: خورشید در مرداب
خونه
شعر: ایرج جنتیعطایی
آهنگ: بابک بیات
تنظیم آهنگ: محمد اوشال
خواننده: داریوش اقبالی
نگاهم با نگاهت قصه‌ها دارد
شعر: ایرج جنتیعطایی
آهنگ: حسن لشگری
تنظیم آهنگ: واروژان
خوانندگان: عارف ـ هایده
ترانه فیلم: تنها و گلها
غریبه
(ای خدا حرفی بزن)
شعر: ایرج جنتیعطایی
آهنگ: بابک بیات
خواننده: عارف
ترانه فیلم: غریبه
شکوه سبزه‌زار
شعر: ایرج جنتیعطایی
آهنگ: سمفونی شماره ۴۰ موزارت
تنظیم: [محمد] اوشال
خواننده: گیتی
افسانهٔ لیلی و مجنون
شعر: [ایرج] جنتیعطایی
آهنگ: سلیمان اکبری
خوانندگان: ویگن ـ مهتاب
چی میشه
شعر: ایرج جنتیعطایی
آهنگ: بابک بیات
خواننده: داریوش اقبالی
ترانه فیلم: شیر تو شیر
