از سروده‌های مشهور «احمد شاملو» یکی هم آن دو «شبانه»ای است که بعدها «اسفندیار منفردزاده» بر آنها موسیقی نوشت و ما آنها را با صدای «فرهاد مهراد» به یاد می‌آوریم.
«شبانۀ اول» با مطلع (کوچه‌ها باریکن) اول بار در سال ۱۳۵۲به شکل صفحه‌ی گرام منتشر شد. با طرح جغذی سرخ رنگ بر زمینه‌ی سیاه؛ و سه تقدیم‌نامه پایین آن. احمد شاملو، شعر را به «دکتر غلامحسین ساعدی»، فرهاد مهراد، آن‌را به «دکتر صلحی‌زاده» پزشک متخصص ترک و درمان اعتیاد. و اسفندیار منفردزاده، به «دکتر اسماعیل خویی» شاعر معاصر تقدیم کرده بود.
ایده و کار این روی جلد از «اسفندیار منفردزاده» بود. همزمان با آن «شبانۀ دوم» هم با مطلع (یه شب مهتاب) ساخته و اجرا شده بود؛ گرچه این انتشار آن پنج سالی طول کشید تا در سال ۱۳۵۷ به شکل کاست به بازار آمد. «شبانۀ دوم» با آن کلام و خطاب به «عمو یادگار» و جوشش و پویه‌ای که در آهنگ آن بود، انگار که باید هم می‌ماند تا در شهریور آن سال منتشر شود.
شاملو، البته جز این دو «شبانه» که به زبان محاوره و شکسته سروده، در مجموعۀ «ابراهیم در آتش»، یکی دیگر از اشعار مشهور خود به‌نام «محاق» را هم به «ساعدی» هدیه کرده است. [به نو کردن ماه، بر بام شدم، با عقیق و سبزه و آینه.]
امروز دوم آذر ماه، سالگشت درگذشت دکتر غلامحسین ساعدی است. یادش شاد و یادمان باد.
* * *
آثار «احمد شاملو» در سایت «راوی حکایت باقی»
* * *