برای بسیاری از ما نام ترانهی «نماز»، یادآور اجرای آن توسط. دو خوانندهی نامآشناست. یکی «فریدون فروغی»؛ و دیگری با صدایی که بهقول شهیار قنبری ـ سرایندهی شعر ترانهی نماز ـ مثل هیچ صدایی نیست. صدای رامش.
دسته: جعبه موسیقی
جمشید شیبانی: زندگی خوب است
جمشید شیبانی از اولین خوانندگان ترانههای «نشاطانگیز» بود. ترانههایی که بعدها به «پاپ ایرانی» شهرت یافت. او با ترانهای به نام «بیتو» با شعر و آهنگی از ساختههای نعمت مینباشیان و بهعنوان خواننده شروع به فعالیت کرد. ترانهی بعدی باز در همین سبکِ تازه «دلبر نیکو» نام داشت. این ترانه با نام «زندگی خوب است» هم شناخته میشود و در سالهای اخیر خوانندگانی نیز آن را باز خوانی کردهاند. گفته شده شعر ترانه را هم جمشید شیبانی سروده است؛ در شناسنامهی ترانه اما شاعر و آهنگساز را نعمت مینباشیان نوشتهاند.
جمشید شیبانی البته دستی نیز در سرودن شعر و ساختن آهنگ داشت. او همچنین در عرصهی سینما از تهیهی اخبار سینمایی و کارگردانی گرفته تا تهیهکنندگی و نوشتن فیلمنامه فعال و نامی شناختهشده بود. با اینوجود، آنچه یادآور نام و اوج کارنامهی فعالیتهای هنری اوست، اجرای ترانهی «سیمینبری» است و همین هم خواهد بود.
زندگی خوب است که گیری دلبری نکو
تا فروشی هر دو جهان بر یک تار مو
خندهاش عشق است و روح است و جان است
رویش آمیز هر دو جهان است
چون نگاهش یکسو، روی ماهش بر او
تاب سنبل بوی گل دارد این گیسو
یک نگاه یار من میبَرد صبر و قرار من
کُند شکار دل و جان من مثال شیر نر
دیدم چشم مستِ یار، روی مهوش نگار
با خود بُرده دل و دینم نموده چنینم
بر دیدهی گریانم دلتنگ است آن مهرو
دمی جبران کُن با رویش بیمهری او
* * *
شصت و شش سالگی «چاووشی» (مهدی اخوانثالث)
مهدی اخوانثالث «چاووشی» را در فروردینماه سال ۱۳۳۵ سروده است. امسال [فروردین ۱۴۰۳] شصت و هشت سال از سرودن آن میگذرد. در طی این سالها بخشهایی از این سروده نیز به شکل ترانه با صدای خوانندگان مختلف اجرا شده است.
فرامرز اصلانی: به یاد حافظ
«بهیاد حافظ» با یاد فرامرز اصلانی که از این پس در یادها زنده است.
یادش شاد و گرامیباد.
قول و غزل «حافظ» در ساز و نوای نغمهپردازان
* * *
هوشنگ ابتهاج: ترانه (مجموعه ترانهها)
امروز (۱۸ اسفند ماه) سالروز درگذشت «آلما مایکیال» همسر و همراه همیشهی «هوشنگ ابتهاج» (سایه) است. بخشی از آرامش خاطر شاعر در طول سالیان زندگی همانا همدلی و مدیریت این بانوی بزرگوار بود. یاد هر دو شاد و گرامیباد.
قمرالملوک وزیری: زن در جامعه
زن در جامعه
شعر: (؟)
آهنگ: مرتضیخان نیداود
خواننده: قمرالملوک وزیری
ترانهشناسی حسن لشگری
در موسیقی ایرانی از بزرگ لشگری، جواد لشگری، منوچهر لشگری و حسن لشگری با عنوان «برادران لشگری» نام برده میشود. در جعبه موسیقی این صفحه مجموعه ترانههای حسن لشگری را میشنوید.
مثلث هنری: علی تجویدی، معینی کرمانشاهی و دلکش
امروز (سوم اسفند ماه) سالروز تولد دلکش است. خوانندهای که از صدا و ترانههایش خاطرهها داریم. تا نگویند که از یاد فراموشانند، صدای او را در اجرای چند ترانهی خاطرهانگیز بشنوید. یاد خوش دلکش شاد و یادمان باشد.
ترانهشناسی «نلی»
«نلی» حالا بانویی ۶۸ ساله است. ولی هنوز هم وقتی نامش به میان میآید چهرهی او شبیه به دختر دبیرستانیهای همان سالها در نظرمان جلوه میکند. بیش از چهار دهه میشود ترانهای از او شنیده یا خودش در مجلس و محلفی دیده نشده است. با آروزی اینکه در هر جای این جهان و به هر کاری که مشغول است تندرست و موفق باشد، ترانههای به جا مانده از سالهای فعالیت او را در این مجموعه جمع کردم تا به یادگار بماند.
غزل آواز (ترانهسرودههای جنتیعطایی با صدای ابی)
کرنولوژیکال در معنا یعنی کارنامهی عملکرد شخص در سالهای گذشته و مرور فعالیتهایش در دوران کاری او. نوعی «یادکارنامه» و نمونهی مثالش ترانهی غزلِ آواز با آهنگ و صدای دامون نوردین که در سال ۱۳۹۱ منتشر شد و در آن یاشار هاشمزاده (ترانهسرا) از کارهای مشترک و ماندگار ایرج جنتیعطایی و ابراهیم حامدی (ابی) نام میبرد. ترانهها را به ترتیبی که در متن شعر نام برده شده بشنوید.
غزلِ آواز
ترانهسرا: یاشار هاشمزاده
خواننده و آهنگساز: دامون نوردین
وقتی خورجینِ ترانه
پُرِ کندوی عسل بود
واژهواژه، زندگیمون
عاشقانه و غزل بود
این روزا صدا، صدا نیست
میشه به ترانه شک کرد
باید اون خاطرهها رُ
روی پوستِ شیر، حَک کرد
رو تنِ درختِ زخمی
مرهمِ ترانهها کو؟
برای مولای سبزپوش
بالِ پروازِ صدا کو؟
واسه تکرارِ یه تاریخ
به رهایی بگو آره
تو بذار شبگریههامون
خاطره بشن دوباره
به سایهها چیزی بگو
طلوع کن و گریه نکن
وقتی تو گریه میکنی
میشکنه بغضِ میکروفن
وقتی زندگی مرورِ
لحظههای عاشقی بود
سبدِ” خاتونِ قصه
پُر عطرِ رازقی بود
خونه و خاطره لبریز
از ترانه و صدا شد
تپشِ قلبِ یه تندیس
آخرِ قصهی ما شد
با ستارههای سُربی
شبِ ما خاکستری نیست
از همین ترانه راهی
تا شبِ نیلوفری نیست
تو چی هستی که کلامت
هنوزم تاجِ ترانهس
شبِ غوغای سکوتت
شبِ تاراجِ ترانهس
دوباره بوسه بر ماه و
دوباره حسرتِ پرواز
صدام کردی که برگردم
به جشنِ یک غزلآواز
مثلِ پروانهای در مُشت
شبُ همغُصهی من کن
سکوتُ دستِ برگشتن
صدا رُ پایِ رفتن کن
گُلِ سرخُ بچین وقتی
سیاهپوشا رُ میبینی
تحمل کن! بخون از نو
که تو سایه نمیشینی
● ویدیو کلیپی از این ترانه را هم در «یوتیوپ» ببینید.
* * *
● یادکارنامه (کرنولوژیکال) «بهروز وثوقی»
● یادکارنامه (کرنولوژیکال) «علی حاتمی»
● یادکارنامه (کرنولوژیکال) «بهرام بیضایی»
● یادکارنامه (کرنولوژیکال) «ایرج جنتیعطایی» و «ابی»
* * *