ترانه‌شناسی جمشید ارجمند

جمشید ارجمند

جمشید ارجمند را دوستداران سینما به‌عنوان منتقد فیلم، خوانندگان مطبوعات به‌عنوان سردبیر بخش هنری ماهنامه‌ی رودکی، و اهالی کتاب در مقام مترجم، نویسنده‌ و ویراستار دهها کتاب معتبر می‌شناسند. او اما سراینده‌ی ترانه‌هایی از جمله «دامن‌کشان» با صدای ویگن و چند ترانه‌ی مشهور با صدای الهه است. شاعر هفت ترانه‌ای که در برنامه‌های گلها پخش شد.

او در سالهای پایانی عمر خود پرده و در یکی از معدود مصاحبه‌هایی که داشت پرده از این چهره‌ی پنهان خود برداشت و آنجا بود که بر اهل موسیقی هم معلوم شد «ارجمند تهرانی» و «کاوه» کسی نیست جز جمشید ارجمند. در مورد ترانه‌هایش خود در گفتگویی که از او در کتاب «جشن‌نامه ۴۵ سال کار، به کوشش زاون قوکاسیان و حسین رسول‌اوف»‌ به‌چاپ رسیده می‌گوید:

«سال ۱۳۴۰ بود که یک ترانه مازندرانی با نام رعنا و با صدای رشید مستقیم در رادیو پخش شد و خیلی مورد استقبال قرار گرفت. آهنگی شاد بود و ریتم قشنگی هم داشت. داود پیرنیا از این آهنگ خوشش آمد و داد آن را زنده‌یاد جواد معروفی تنظیم کرد و با اطلاع از اندک عشقی که من به شعر و ترانه داشتم، از من پرسید: می‌توانی در زمانی کوتاه ، یک شعر فارسی برای این آهنگ بسازی؟ شاید ترانه‌سازهای دیگر برنامه‌ی گلها در دسترسش نبودند. یا شاید می‌خواست از یک نیروی جوان هم استفاده کند. گفتم: بله. و همان روز نشستم و ترانه‌ی رعنا را ساختم. رعنا اولین ترانه من در برنامه گلها بود که بانو الهه آن را خواند. (از شام زلفانت حذر رعنا، از چشم خندانت حذر رعنا) وقتی تجربه‌ی ترانه رعنا در برنامه‌ی گلهای صحرایی موفق از آب در آمد، پیرنیا آهنگ‌های دیگری را به من داد که برایشان شعر بسازم. ترانه‌هایی که بیشتر مربوط به برنامه‌ی گلهای رنگارنگ (برنامه اصلی گلها) و دو سه تا برای برنامه گلهای صحرایی. از جمله ترانه‌های «دلم را بی خبر می بری»، «باز مه من این منم که سویت روانم»، «خواهم شوی روزی چو من بسته‌ی دامی»، «شکوفه خندد به جهان» (با صدای الهه) »دامن‌کشان ساقی می‌خواران» (با صدای ویگن) و «بستر گلها» (با صدای کوروس سرهنگ‌زاده

جمشید ارجمند تا سال ۱۳۴۳ در برنامه گلها بود . صبحها دانشکده می‌رفت و از بعد از ظهر تا شب کار می‌کرد . تا جایی که می‌توانست، محرمانه و بی‌خبر نام خود را به‌عنوان ترانه‌ساز، از اعلام برنامه‌ی گلها حذف می کرد و از اسم مستعار کاوه استفاده می‌کرد. چرا که آن زمان در تشکیلات دانشگاهی جبهه ملی فعالیت داشت؛ فکر می‌کرد برای هویت سیاسی و مبارزه‌ی او ، سبک است که به عنوان ترانه‌ساز شناخته شود.

سالشمار زندگی و کارهای جمشید ارجمند: 

● جمشید ارجمند ۲۴ دی‌ماه سال ۱۳۱۸ در خیابان لاله‌زار، کوچهٔ پیرنیا روبه‌روی سینما کریستال به‌دنیا آمد.
● سال ۱۳۳۳ در مجله فردوسی آغاز به کار کرد؛ و همزمان در مجله‌ی سپید و سیاه با مدیریت علی بهزادی داستان‌های کودک ترجمه می‌کرد.
● ۱۳۳۷ با پرویز نوری آشنا شد و به پیشنهاد او شروع به ترجمه‌ی مطالب سینمایی و انتشار آن در مجله ستاره‌ی سینما کرد.
● سال ۱۳۴۰ به دلیل فعالیت‌های سیاسی در چارچوب جبهه ملی دو بار دستگیر و در زندان قزل‌قلعه زندانی شد.
● ۱۳۴۲ از دانشکده‌ی حقوق فارغ‌التحصیل شد و با روشنک کشاورز، فرزند سید محمدعلی کشاورز سخنگوی جبهه ملی دوم، ازدواج کرد.
● سال ۱۳۴۵ مجمع منتقدان فیلم را بنیانگذاری کرد و در همین سال به عنوان عضو هیئت داوران منتقدان سینمایی در جشنوارهٔ فیلم کودک و نوجوان انتخاب شد.
● ۱۳۴۸ به فرانسه رفت تا مطالعات تخصصی در دورهٔ دکترای در رشته اقتصاد و تبلیغات جهانگردی را پی بگیرد. در همین سال ترجمه نخستین کتاب‌اش را به پایان برد.
● ۱۳۵۳ با همکاری محمود خوشنام، داریوش آشوری، چنگیز پهلوان و مهشید امیرشاهی، ماهنامه فرهنگی ـ هنری رودکی را بنیان نهاد.
● ۱۳۵۷ سرپرست ویرایش مرکز ایرانی مطالعه و فرهنگ‌ها شد اما این کار را خیلی زود رها کرد و به کارهای مطبوعاتی روی آورد و با آشنایی با عمید و کیومرث نائینی، شهروز جویانی و محمد قائد، به روزنامه آیندگان رفت.
● ۱۳۵۸ کار در هیئت تحریریه هفته‌نامه طنز آهنگر به سردبیری منوچهر محجوبی را آغاز کرد. با تعطیلی این نشریه در سرویس خارجی روزنامه بامداد شروع به کار کرد. این روزنامه هم توقیف و او در روزنامه میزان مشغول کار شد. این روزنامه هم به سرنوشت آن دو نشریه دچار و تعطیل شد.
● در فاصله سال‌های ۱۳۷۷ تا ۱۳۸۰ کتاب‌های اصفهان، تصویر بهشت، گربه روی شیروانی داغ، دستنامه شیوه نگارش، میان‌پرده و مینیاتور ایرانی را منتشر کرد
● در سال ۱۳۷۹ به تدریس مباحث نظری سینما در مدرسه عالی سینمایی سوره اصفهان می‌پرداخت و در مؤسسه آزاد فیلم و کارنامه هم تدریس می‌کرد،
جمشید ارجمند پس از دو بار جراحی قلب در روز ۲۳ تیرماه ۱۳۹۵ بر اثر عفونت و نارسایی قلبی در تهران درگذشت.

* * *

error: Content is protected !!