آهنگ‌های محلی
آواز: مینو جوان
تنظیم موسیقی:
کامبیز روشن‌روان ـ شهداد روحانی
اسماعیل تهرانی ـ اردشیر روحانی
کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ۱۳۵۵
خروسخوان
شعر و آهنگ: جهانگیر سرتیپ‌پور
تنظیم موسیقی: اسماعیل تهرانی
پیانو: اردشیر روحانی
خروسخوان بو من و اون مست و مستانه
دور از چومان یگانه و بیگانه
تا کوه دامن بو شو ییم شانه به شانه
زیر داران سبزه یه سر
چشمه ور
خوش بی نیشتیم
رو به خاور
دیم بر دیم بیم بیدییم آسمانا
سورخا بوسته ول بیگیفته
های بزه یار : آتش! آتش!
مه داره با ول کشاکش
آسمان آتش به جانه
اون مگر از عاشقانه
نازنینا بوگفتم
اون می اومیده سویه
آینه دار تی رویه
آفتاب خیزانه
نسخه‌ٔ اصلی این ترانه با نام «آفتاب‌خیزان»، یک بخش فارسی هم دارد که شعرش را «احمد عاشورپور» گفته و خودش هم اول‌بار اجرایش کرده است. [در اینجا بشنوید.]
* * *
بیجارکاره
(اوهوی مار)
ترانه‌سرا: احمد عاشورپور
تنظیم موسیقی: اسماعیل تهرانی
[این ترانه در اجرای «مینو جوان» درست و کامل نیست.]
متن ترانه بر اساس خوانش مینوجوان:
من بجار کاره نوکونم ماره. نوکونم ماره. (اوهوی مار. اوهوی مار)
من خانه کاره نوکونم ماره. نوکونم ماره. (اوهوی مار. اوهوی مار)
وای عزیز نوکونه می کارای. دیلبر نوکونه می کارای
ترِه نومزدی کونم امسالی بهارای.
عزیز نوکونه می کارای. دیلبر نوکونه می کارای
تره نومزدی کونم امسالی بهارای.
* * *
اولین اجرا و تنظیم این ترانه با صدای «احمد عاشورپور» است. متن و نسخه‌ی اصلی ترانه که «احمد عاشورپور» در دهه‌ی بیست و سی اجرا کرده است:
من بیجارکارِی نوکونم ماری. نوکونم ماری (اوهوی مار. اوهوی مار)
من خانه کارِی نوکونم مارِی. نوکونم ماری (اوهوی مار. اوهوی مار)
عزیز بوکونای می کارا
دختر بوکونا می کارا
تِرِه گوشوار فاگیرم ایمسالِ بهارا
تِرِه دستمال فاگیرِم ایمسالِ بهارا.
هرچی بوگوفتی نوکودی ماری. نوکودی ماری (اوهوی مار. اوهوی مار)
می دیلِه تو خون دوکودی ماری. دوکودی ماری (اوهوی مار. اوهوی مار)
بیدین ایپچه تی برارا
چیطو کومکه می کارا
اونه چی فاگیفتمه پارسال بهارا
ایذر بوکونای مودارا
فادم می دار و ندارا
تره مخمل فاگیرم ایمسال بهارا . . .
(این ترانه تا چند قطعه‌ی دیگر بر اساس قصه‌ای که مد نظر ترانه‌سرا بوده است، ادامه دارد.)
* * *
سیمای جان
آهنگ: فولکلور گیلکی
ترانه: جهانگیر سرتیپ‌پور
تنظیم موسیقی: شهداد روحانی
[در اجرای «مینو جوان»، ترانه کامل نیست و در پاره‌ای از ابیات نیز اشتباه خوانده شده.]
متن ترانه بر اساس خوانش مینوجوان:
تی حال می حالای سیمای جانا
تی سر می بالای سیمای جانا
آی سیمای سیمای لایجان بوشوم.
لنگرود بوشوم.
دیلمان بوشوم.
هَتو تا باموم به ایسپیلی (در ترانه اشتباه خوانده شده)
تو بامویی می پَلی (در ترانه اشتباه خوانده شده)
. . .
من و تو یاروی به یک کوئیم
جِه مهر آتش ایتا سوییم
آی سیمای سیمای لایجان بوشوم.
لنگرود بوشوم.
دیلمان یوشوم.
هَتو تا باموم به ایسپیلی (در ترانه اشتباه خوانده شده)
تو بامویی می پَلی (در ترانه اشتباه خوانده شده)
. . .
* * *
اولین اجرا و تنظیم این ترانه با صدای «احمد عاشورپور» است. [در اینجا بشنوید.]
در نسخه‌ی اصلی ترانه این‌طور شروع می‌شود:
آخ بزن نی زن نایی غم دارم ایمشب من
دارم هر چی ئی چی کم دارم ایمشب من
درا کوده یارجان
گوش به زنگ هردم دارم ایمشب من
آخ می عزیز جانای
می جانانای
تی قوربانای
بیا بوجور می دامانای
می سامانای
د تابانای
به گوش آیه نی زن
یار اسب زنگ جان
جینگه جینگش خوشتر
از هر نی و چنگ جان
آخ. . . تی حال می حالای سیمای جانا
. . .
(ترانه همین‌طور ادامه دارد.)
* * *
پاچه‌لیلی
تنظیم موسیقی: اسماعیل تهرانی
عمو دختر باموم تی بردن ره جان جان
اشیرفی گول بیهم تی گردن ره جان جان
ئی شب باموم تی ورجا نیشتن ره پاچ لیلی
تی خاطر خوان بامود می کشتن ره پاچ لیلی
تو بالای تلار من در زمینم جان جان
باموم تی خانه را ترای بی دینم جان جان
اگر دانسته بم تو بی وفایی پاچ لیلی
تی ور نامومه تا اول تو بایی پاچ لیلی
بوشو کوری کی من دیلگیرم از تو جان جان
به افیکرم که دس ویگیرم از تو جان جان
هزار افسوس که می قدرا ندانی پاچ لیلی
هتو شما مرا ده دن نتانی پاچ لیلی
* * *
اجرای اصلی این ترانه را با صدای «احمد عاشورپور» است.
توضیح:
در نوشتاری کردن کلام ترانه‌های «خروسخوان»، «بیجارکاره»، «سیمای‌جان» و «پاچ لیلی» از همت و همدلی «امین حق‌ره» بهره بردم، و هم‌چنین نمونه‌های اصلی این ترانه‌ها با صدای زنده‌یاد «احمد عاشورپور»، که از بایگانی شخصی ایشان همراه این مطلب شد.
شیرعلی‌مردان
تنظیم موسیقی: کامبیز روشن‌روان
محلی بختیاری (چارلنگ)
مو لُر بلیط خُورم،
مو لُر بلیط خُورم
هف‌سال چُوپُونم گر برنُم اجباری
مُو مشق ندونُم ممدعلی شیرعلی‌مردان
* * *
هی یار، هی یار
محلی گیلکی
تنظیم موسیقی: کامبیز روشن‌روان
بیشید جار بِزنید عالم بِدانه
یارِ بَردَنه بَمُم
هیچکی می را سِرای گیفتن نتانه
یارِ بَردَنه بَمُم
هی یار هی یار
یارِ بردنه بَمُم
صد و سی سوار
یارِ بَردَنه بَمُم
اگر عالم بایه حاضر به جنگم
یارِ بَردَنه بَمُم
به ای دس خنجر و ای دس تفنگم
یارِ بَردَنه بَمُم
هی یار هی یار
یارِ بردنه بَمُم
صد و سی سوار
یارِ بَردَنه بَمُم
* * *
شیری بگو سه‌تا
محلی بختیاری (لُری)
تنظیم موسیقی: کامبیز روشن‌روان
هر کُجا سنگ گَپی، پای لُرونه، جُونُم
شیری بگو: دو تا
شیری بگو: سه تا
شیری بگو: چهار تا
هر کُجا لُر بچه‌ای شیرین‌زبونه، جُونُم
شیری بگو: دو تا
شیری بگو: سه تا
شیری بگو: چهار تا
آی دائی دائی جُونُم
خوم گل خوبان می‌سُونُم
آی دایی دایی مستُم
مچ‌پای دُتَر به دستُم
توضیح:
متن نوشتاری سه ترانه‌ی «هی‌یار»، «شیرعلی‌مردون» و «شیر بگو سه‌تا» به همیاری و با همکاری خانم «لیلی» فراهم و میسر شد.
* * *
آسمان
تنظیم موسیقی: کامبیز روشن‌روان
پیانو: اردشیر روحانی
و چطو از چوبِ خُشک نعنا بچینُم
مو چطو بی دلبرم تنها نشینُم
آسمون به اون گپی، گوشه‌ش نوشته
هرکی یارش خوشگله، جاش تو بهشته
آی شیرین جونم، آی شیرین عُمرُم
گر بخوای بوسُم ندی، به زور می‌سونُم
بلال‌و بلالُم سی خودت لیلی
کردی کبابُم سی خودت لیلی
ای خدا از قلبِ ما گر او خبر شه
ای خدا گر شام ما یک‌دم سحر شه
آسمون به اون گپی، گوشه‌ش نوشته
هرکی یارش خوشگله، جاش تو بهشته
آی شیرین جونم، آی شیرین عُمرُم
گر بخوای بوسُم ندی، به زور می‌سونُم
بلال‌و بلالُم سی خودت لیلی
کردی کبابُم سی خودت لیلی
* * *
اگر باران
تنظیم موسیقی: اردشیر روحانی
در روی آن بام، با روی ماهت
بُردی دلم را با یک نگاهت
ای خدا آتش‌بارانه، بارانه، بارانه، یار
خانه‌ی دلم ویرانه، ویرانه، ویرانه، یار
بیچاره گشتم ازعشق رویت
راضی به مرگم در خاک کویت
ای خدا آتش‌بارانه، بارانه، بارانه، یار
خانه‌ی دلم ویرانه، ویرانه، ویرانه، یار
توضیح:
متن نوشتاری ترانه‌های «آسمان» و «اگر باران» با همکاری آقای «رضا شایگان» فراهم و میسر شد.
* * *
دختر بویراحمدی
تنظیم موسیقی: کامبیز روشن‌روان
دختر بویراحمدی نومت ندونم یار گلم
بیا بریم خونهی خومون خونهی خوتونه یار گلم
گلم ای یارگلم گل عزیز دلم ای یار گلم
گل لیلا آمد و گل من نیومد یار گلم
خدای من امید من چرا نیومدی یار گلم
گلم ای یارگلم گل عزیز دلم ای یار گلم
مرغک وحشی چرا رفتی چنین یار گلم
مشکن دلم ای دلبرم ای نازنین یار گلم
گلم ای یارگلم گل عزیز دلم ای یار گلم
رنگ هیچ گلی مثل روی تو نمیشه یار گلم
چشمان من از دیدن تو هیچ سیر نمیشه یارگلم
گلم ای یارگلم گل عزیز دلم ای یار گلم
* * *
آی سر کُوتل
تنظیم موسیقی: کامبیز روشن‌روان
آ نائی گل
آی سر کُوتل پائین کُوتل
وای دودر اردو دیاره.
آی نائی گل گل نائی گل
وای دودر نومدی مو موردوم.
آی گل گل افشون کرد و رفت.
مارو پریشون کرد و رفت.
آی نائی گل گل نائی گل
وای دودر نومدی مو موردوم.
های نائی گل. گل نائی گل
وای دودر نَومدی مو موردوم.
* * *
دی بلال
تنظیم موسیقی: اسماعیل تهرانی
دوش پسین من گردنه افتو ولم که دی بلال دی بلالم
دی بلال بل تا بنالم دی بلال
هر چه دارم قربونت غیر از تفنگم دی بلال بلال بلالم
دی بلال بل تا بنالم دی بلال
وگرم دله نفتی همشون تش بزنم غیر از عزیزم دی بلال بلال بلالم
دی بلال بل تا بنالم دی بلال
چه خش اسب کهر دولول ته ر دی بلال
بزنیم گوگ و تهی بریم خزمت گل دی بلال بلال بلالم
دی بلال بل تا بنالم دی بلال
* * *
جونی جونی
تنظیم موسیقی: اسماعیل تهرانی
برای تو شدم بیمار و خسته
فرستادم برت گل دسته‌دسته
تو را تا مادرت گهواره بسته
دل ما رو خدا یکباره بسته
جونی جونی
یار جونی
رشتی و مازندرونی
من می‌رم تنها می‌مونی
دل من همچو دیگ هی می‌زنه جوش
به حرف مردمان جان آمده گوش
سخناشون پر و پایی نداره
دل من غیر تو جایی نداره
برای تو شدم بیمار و خسته
فرستادم برت گل دسته‌دسته
تو را تا مادرت گهواره بسته
دل ما رو خدا یکباره بسته
جونی جونی
یار جونی
رشتی و مازندرونی
من می‌رم تنها می‌مونی
* * *
نسا نسا
تنظیم موسیقی: اسماعیل تهرانی
من نسا رو صدا می‌کُنم
آی نسا جونم، بیا بریم خونه
آی نسای من، بیا بریم خونه
خونه‌تون دوره، بیا بریم جونُم
عیبی نداره، بیا بریم جونُم
* * *
سر کوی دوست
تنظیم موسیقی: اسماعیل تهرانی
پیانو: اردشیر روحانی
سر کوی دوست جانم، خدا خدا
زندگی نیکوست جانم، حبیب من
من از دست تو ای عزیزم، دست تو ای عزیزم
که دارم گله بسیار، که دارم گله بسیار
تو که بی‌وفا نبودی، پُر جور و جفا نبودی
من از دست تو ای عزیزم ، من دست تو ای عزیزم
که دارم گله بسیار ، که دارم گله بسیار
* * *
بدیور
تنظیم موسیقی: اسماعیل تهرانی
پیانو: اردشیر روحانی
دوستانی که به زبان محلی این ترانه آشنایی دارند یاری کنند
تا متن نوشتاری آن را به مطلب اضافه و این بخش کامل شود.
* * *
آری وای
تنظیم موسیقی: اسماعیل تهرانی
دوستانی که به زبان محلی این ترانه آشنایی دارند یاری کنند
تا متن نوشتاری آن را به مطلب اضافه و این بخش کامل شود.
* * *
ظالم ظالم
تنظیم موسیقی: اردشیر روحانی
دوستانی که به زبان محلی این ترانه آشنایی دارند یاری کنند
تا متن نوشتاری آن را به مطلب اضافه و این بخش کامل شود.
* * *
شیرینُم سبزه
تنظیم موسیقی: اردشیر روحانی
وای سِی مَمد هونه‌ی بُوتِه [وای سید محمد خونهی پدرت را]
وای نفت وَش بِریزوم [وای نفت به آن بریزم]
وای کبریتی بِنوم زیرش [وای کبریتی زیر آن بگذارم]
وای غیرِ عزیزوم
وای شیرینوم جونوم
وای به صَلاح بوسوم ندی [وای اگر با صلح به من بوس ندهی]
وای به زور ایسونوم [وای به زور می‌گیرم]
وای به زور ایسونوم
وای شیرینوم جونوم
وای به صلاح بوسوم ندی
وای به زور ایسونوم
وای به زور ایسونوم
***
وای قربون دور گل بِروم
وای دورِ گل بگردوم
وای مَلِکم گل خشک کنه
وای علاج دردوم
وای شیرینوم یاروم
وای تو گِله‌یی به مو مَکو [وای تو گلایه‌ای به من نکُن]
[اگر گلایه‌ای کُنی:]
وای مو دِ نَیایوم [وای من دیگر نمی‌آیم]
وای مو دِ نَیایوم
وای شیرینوم یاروم
وای تو گله‌یی به مو مکو
وای مو د نیایوم
وای مو د نیایوم
و سپس تکرار بخش اول ترانه
متن نوشتاری ترانه «شیرینُم سبزه» با همکاری آقای «امین» فراهم و میسر شد.
* * *
فهرست آثار کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان (۱۳۵۷ ـ ۱۳۴۴)
* * *