● مهدی فتوحی، پژوهشگر تاریخ ایران، با طرح این سوال که: آیا «سبزه کشمیر» غلط است یا «سرو کشمر» صحیح است؟ مینویسد:
«سبزه کشمیر» یعنی هندیهای زیبای منطقهی کشمیر [در شمال غربی شبه قارهی هند] که سبزهرو هستند؛ اما چیزی که حسین همدانیان میگوید «سَروِ کشمر» [کاشمر] است. آن بلند مقدس زرتشتی ـ ایرانی که اعراب مسلمان آن را نابود کردند. فراموشی تاریخی و احتمالا یک اشتباه شنیداری باعث شده سرو کشمر بعدها سبزه کشمیر شنیده شده باشد و این غلط مصطلح به همین شکل رواج پیدا کرده باشد.»
● در سایهسار سرو ایرانی عنوان پژوهشی از مهدی فتوحی باره «پیشینه و جایگاه «سرو» در هنر، شعر پارسی، ادبیات داستانی، اساطیر، آیینهای ایرانی و نمونههای تاریخی مربوط به سرو است. (در اینجا بخوانید.)
* * *
سبز کشمیر (سرو کشمر)
خواننده: حسین همدانیان
ارکستر: گرگینزاده
فدای پیرهن آبیت بگردم
فدای پیرهنِ آبیت بگردم
فدای رنگ مهتابیت بگردم
شنیدم بی مَنَت خوابت نبُرده
فدای چشم بیخوابت بگردم
سرو کشمیر ما، زلفای تو زنجیر ما
عاشق به دلبرش میگفت: «ای جان شیرین ما
یا مرا ببر به خانهتون یا بیا به خانهی ما»
گل روی تو زیبا و قشنگه
لبان تشنهات چون غنچه تنگه
ولی با این همه زیبایی و لطف
دلی در سینهات داری که سنگه
سرو کشمیر ما زلفای تو زنجیر ما
عاشق شدم به روی ماه این نیست تقصیر ما
یا مرا ببر به شهرتون یا بیا به کشمیر ما
دلی داریمو دلداری نداریم
غمی داریمو غمخواری نداریم
به تنهایی چنان دل آشنا شد
که دیگر با کسی کاری نداریم
سرو کشمیر ما زلفای تو زنجیر ما
عاشق به معشوقش میگفت ای جان شیرین ما
یا مرا ببر به خانهتون یا بیا به خانهی ما
دو چشمون سیاهت کافرم کرد
لب پُر خندهات از دین دَرم کرد
چو بوسه وعدهی دلدار کردی
خطا گفتی صداقت باورم کرد
سرو کشمیر ما زلفای تو زنجیر ما
مادر به دخترش میگفت: «به جان شیرین ما
یا مرا ببر به خانهتون یا بیا به خانهی ما»
* * *