جمشید شیبانی: زندگی خوب است

جمشید شیبانی

جمشید شیبانی از اولین خوانندگان ترانه‌های «نشاط‌انگیز» بود. ترانه‌هایی که بعدها به «پاپ ایرانی» شهرت یافت. او با ترانه‌ای به نام «بی‌تو» با شعر و آهنگی از ساخته‌های نعمت‌ مین‌باشیان و به‌عنوان خواننده شروع به فعالیت کرد. ترانه‌ی بعدی باز در همین سبکِ تازه «دلبر نیکو» نام داشت. این ترانه با نام «زندگی خوب است» هم شناخته می‌شود و در سالهای اخیر خوانندگانی نیز آن را باز خوانی کرده‌اند. گفته شده شعر ترانه را هم جمشید شیبانی سروده است؛ در شناسنامه‌ی ترانه اما شاعر و آهنگساز را نعمت مین‌باشیان نوشته‌اند.
جمشید شیبانی البته دستی نیز در سرودن شعر و ساختن آهنگ داشت. او همچنین در عرصه‌ی سینما از تهیه‌ی اخبار سینمایی و کارگردانی گرفته تا تهیه‌کنندگی و نوشتن فیلمنامه فعال و نامی شناخته‌شده بود. با این‌وجود، آنچه یادآور نام و اوج کارنامه‌ی فعالیت‌های هنری اوست، اجرای ترانه‌ی «سیمین‌بری»‌ است و همین هم خواهد بود.

زندگی خوب است که گیری دلبری نکو
تا فروشی هر دو جهان بر یک تار مو

خنده‌اش عشق است و روح است و جان است
رویش آمیز هر دو جهان است

چون نگاهش یکسو، روی ماهش بر او
تاب سنبل بوی گل دارد این گیسو

یک نگاه یار من می‌بَرد صبر و قرار من
کُند شکار دل و جان من مثال شیر نر

دیدم چشم مستِ یار، روی مهوش نگار
با خود بُرده دل و دینم نموده چنینم

بر دیده‌ی گریانم دلتنگ است آن مه‌رو
دمی جبران کُن با رویش بی‌مهری او

* * *

عکس یادگاری میرزاده عشقی برای پدرش

میرزاده عشقی عکاسخانه خادم

«. . . از خاطره‌هایی که برای من تعریف کردند یا نوشته شده، یکی هم مربوط به میرزاده عشقی است و روزی که میرزاده خیلی شیک کرده بوده و میره عکاسخانه عکس بگیره. محمدجعفر [خادم] وقتی نگاه می‌کنه به ایشون، میگه: «نکُنه برای خانومای لاله‌زاری میخوایی عکس بگیری» میرزاده عشقی هم لبخندی میزنه و میگه که: «نه! من میخوام که برای پدرم این عکس را بفرستم. . . » (از گفته‌های فردید خادم در پادکست «رادیو نیست»)

● برنامه‌ی بسیار شنیدنی «رادیو نیست»‌ در معرفی محمدجعفر خادم و پیشینه و جایگاهی که او در تاریخ عکس و عکاسی در ایران و ثبت رویدادهای تاریخی در عصر معاصر دارد را هم [در اینجا بشنوید!]

* * *

من عشقم را در سالِ بد یافتم!

مرتضی کیوان پوری سلطانی

پوراندخت (پوری) سلطانی و «مرتضی کیوان» در ۲۷ خرداد ۱۳۳۳ ازدواج کردند. دوم شهریور ماه دستگیر شدند و ۲۷ مهر ماه همان‌سال مرتضی کیوان اعدام شد. زندگی زناشویی «پوری» و «مرتضا» فقط ۶۹ روز بود. این عکس در پانزدهمین روز ازدواج آن دو گرفته شده است. [+]

صدای «پوری سلطانی» را در برگرفته‌ای از فیلم مستند «برای کتاب‌هایم» ساختهٔ «رضا حایری» بشنوید. او ضمن بازگویی خاطراتی از «مرتضی کیوان»،‌ شعر بلند «نگاه کن» که «احمد شاملو»  برای آن دو سروده است را می‌خواند. [+]

 

 

یاد «مرتضی کیوان» در این سایت:

احمد شاملو: آن روز (صدای شاعر)
● مهدی اخوان‌ثالث: هستن (صدای شاعر)
● سیاوش کسرایی: پاییز درو (صدای شاعر)
● احمد شاملو: عشق عمومی (صدای شاعر)
● احمد شاملو: یاد آر! از عموهایت. (صدای شاعر)
● مرتضی کیوان: واپسین نامه، پیش از ساعت اعدام
● هوشنگ ابتهاج: «کیوان» ستاره بود. (صدای شاعر)
● احمد شاملو: سال اشک «پوری» سال خون «مرتضا»
● هوشنگ ابتهاج: سروستان (صدا و دست‌نوشتهٔ شاعر)
● هوشنگ ابتهاج: بوسه [صدای پای دوست] (صدای شاعر)
● سال اشک پوری (کارت عضویت کتابخانهٔ «پوری سلطانی»)
● مرتضی کیوان و پیرامونیان او (عکس و کارت عضویت کتابخانه)
● «مرتضی کیوان» و «پوری سلطانی» ۱۰ تیر ماه ۱۳۳۳ (عکس و تاریخ)
● «مرتضی کیوان» و «پوری سلطانی» ۱۷ تیر ماه ۱۳۳۳ (عکس و تاریخ)

* * *

اکبر گلپایگانی: خسرو شیرین

گلپا خسرو شیرین

خسرو شیرین
(برگرفته از: گلهای رنگارنگ ۱۹۷ ب)
شعر: صائب تبریزی
تار: جلیل شهناز
تنبک: امیرناصر افتتاح
دکلمه: روشنک
آواز: علی‌اکبر گلپایگانی

تا چند گرد کعبه بگردم به بوی دل؟
تا کی به سینه سنگ زنم ز آرزوی دل؟

افتد ز طوف کعبه و بتخانه در به در
سرگشته‌ای که راه نیابد به کوی دل

ساحل ز جوش سینهٔ دریاست بی‌خبر
با زاهدانِ خشک مکُن گفتگوی دل

در هر شکست، فتح دگر هست عشق را
پُر می‌شود ز سنگ ملامت سبوی دل

طفل بهانه‌جو جگر دایه می‌خورد
بیچاره آن کسی که شود چاره‌جوی دل

میخانه است کاسهٔ سر، فیل مست را
صائب ز خود شراب برآرد سبوی دل

* * *

یادنامه‌ی «همایون خرم»

مهندس همایون خرم

 در عالم موسیقی و ترانه ـ چنانچه افتد و دانید ـ این بیشتر نام و صدای خوانندۀ ترانه است که در یاد شنونده باقی می‌ماند. بعد از آن شاید بیت‌های از شعر ترانه و بخشی از ملودی آن در زمزمه‌های هر از گاهی که من و شما را بوده و هست.

آثار و ساخته‌های مهندس «همایون خُرم» اما در خاطره‌های ما از چنان قوام و دوامی برخوردار است که شنیدن نام ترانه و یا نوشتن بخشی از شعر آن، بیش از هر چیز، یادآور ملودی و آهنگ آن است.

ادامه خواندن یادنامه‌ی «همایون خرم»

بانو زهره: والس گیسو

بانو زهره والس گیسو

والس گیسو (با صدای دلکش)
شعر: میرناصر شریفی
آهنگ: فریدون حافظی
ارکستر: مبشری

بند اول:
من به دوش یار زیب و زیورم
بر سر نگار، تاج گوهرم
از گلِ بهار تازه‌روترم
همره نسیم جامه می‌درم
در راه تو فکنم دام دلبری، فکنم دام دلبری
جان تو بسته شد به کمندِ تارِ من ای نگار من
رفته هر سو تاب هر مو من پریشان هستم
از غم آزاد، سرخوش و شاد ـ بی‌ جامِ می ـ مستم
در راه تو فکنم دام دلبری، فکنم دام دلبری

بند دوم:
من هستم گیسوی سیاه، کردم عمر تو تباه
دل بستی برجنبش من، دادی بر گردش من متاع جان، طاقت و توان
در راه تو فکنم دام دلبری، فکنم دام دلبری
بادِ سرد دی ناگهان وزید؛ پیری زمان با خزان رسید
جلوۀ شباب از رُخم پرید؛ برفِ زندگی کرده‌ام سپید
زین پس مرا نبُوَد تابِ دلبری، نبُوَد تابِ دلبری
چشم تو خسته شد از نگاهِ روی من، برفِ موی من
خشک و بدرو، زشت و بدخو، بی روح و جان هستم
از هم جدا, رو به بالا بر تار خود بستم، بر تار خود بستم
زین پس مرا نبُوَد تابِ دلبری، نبُوَد تابِ دلبری

* * *

بانو نوا: لب لعل

بانو نوا لب لعل

بیشتر ما ترانه «لب لعل» از ساخته‌های «علی‌اکبر شیدا» را با صدای «مرضیه» و به یاد می‌آوریم. پیش از آن اما «بانو نوا» این ترانه را خوانده بود. در اجرای او شعر ترانه به آنچه علی‌اکبر شیدا سروده بود نزدیکتر بود. مثلا: «بوسیدن لبان مغبچه!» به جای «لب لعل بت مهپاره» که مرضیه خوانده است.

لب لعل (با صدای مرضیه)
شعر و ملودی: علی‌اکبر شیدا
ارکستر: ابراهیم منصوری
خواننده: بانو نوا

وعده کردی، وعده کردی لبِ لعلت را ببوسم
لب لعل نمکینت به مثالِ غنچه‌ی تر
دیشب برِ ما بود، برِ ما بود یار من
چقدر با صفا بود، با وفا بود یار من

قدِ رعناش را ببین
زلفِ چلیپاش را ببین
ابرو کمانش را ببین
بشکنم یا نشکنم قفل دل صندوقچه را
ببوسم یا نبوسم لبان آن مغبچه را
دیشب بَرِ ما بود، بَرِ ما بود یار من
چقدر با صفا بود، با وفا بود یار من

[تا من ز چشم مستِ تو پیمانه می‌چشم
دیگر چه منت از در میخانه می‌کشم]
. . .

* * *

هفتاد سالگی «افق روشن» سروده احمد شاملو

فروغ فرخزاد پرویز شاپور کامیار

روزی ما دوباره کبوترهایمان را پیدا خواهیم کرد
و مهربانی دستِ زیبایی را خواهد گرفت

احمد شاملو «افق روشن» را ۷۰ سال پیش در چنین روزی (پنجم تیرماه ۱۳۳۴) برای کامیار شاپور سرود. کامیار، فرزند فروغ فرخزاد و پرویز شاپور، و در آن سال پسرکی ۳ ساله بود. یادشان شاد و یادمان باشد. (افق روشن را در اینجا بخوانید.)

* * *

ترانه‌شناسی جهانبخش پازوکی (مهستی)

ترانه شناسی جهانبخش پازوکی مهستی

شاید این صدای خاص مهستی بود که با حال و هوای ترانه‌هایی که جهانبخش پازوکی می‌ساخت بیشتر جور و هماهنگ بود. او لقب «خواننده‌ دلها» را بابت اجرای همین ترانه‌ها گرفته بود.

ادامه خواندن ترانه‌شناسی جهانبخش پازوکی (مهستی)

قاصدک: یادواره صمد بهرنگی (انتشارات ابتکار)

صمد بهرنگی قاصدک

«موسسۀ فرهنگی ابتکار» با مدیریت ابراهیم زال‌زاده در عمر کوتاه فعالیت خود،‌ چند مجموعه‌‌‌‌ی شنیداری در معرفی شعر جهان و داستان کودکان، و در سال ۱۳۵۸ دو یادواره‌ی ارزشمند در بزرگداشت «خسرو گلسرخی» و «صمد بهرنگی» منتشر کرد.

ادامه خواندن قاصدک: یادواره صمد بهرنگی (انتشارات ابتکار)

error: Content is protected !!