پیشینه‌ی ترانه‌ی بلا چاو (Bella ciao) به سالهای پایانی قرن نوزدهم در ایتالیا می‌رسد. این ترانه را کارگران فصلی مزارع گندم و زنان دهقان در شالیزارها زمزمه می‌کردند و مضمون آن جوانی زودگذر و سختی کار در مزرعه بود. بلا چاو بار دیگر در زمان جنگ جهانی دوم توسط پارتیزان‌ها و مخالفان فاشیسم در ایتالیا احیا شد و این بار با مضمون مقاومت و مبارزه در راه آزادی.
عطاالله خرم در مقام آهنگساز با بسیاری از ترانه‌سرایان دوران خود همکاری داشت و خوانندگان مشهوری کارهای او را اجرا کرده‌اند. در آن سالها اما ترانه‌هایی که او بر سروده‌های پرویز وکیلی و صدای ویگن ساخت از محبوب‌ترین و در سالهای بعد مشهورترین آثار او به حساب می‌آیند.
در جهان موسیقی اما گاهی آهنگ ترانه‌ای چنان از حسن استقبال عمومی برخوردار می‌شود که در کشورهای دیگر هم ترانه‌سرایی به زبان خود شعری بر همان آهنگ می‌گذارد و خواننده‌ای آن را اجرا می‌کند. این ترانه‌ها نزد اهل موسیقی Cover نامیده می‌شود.
دهم اردیبهشت‌ماه، برابر است با سالگشت زادروز «رهی معیری». به یادبود او نمونه‌ای از سروده و دستخط زیبایش را همراه با چند جمله با صدای او ، و چند ترانه از یادگارهای ماندگار این شاعر و ترانه‌سرای معاصر را ببینید، بخوانید و بشنوید!
عطاالله خرم از جمله هنرمندانی بود که در آهنگ‌سازی ریتم‌های شاد و پرتحرک موسیقی غربی را با استفاده از ماندولین و گیتار به کار می‌گرفت. هنرمند پُرکاری بود و ساختن بیش از ۴۵۰ قطعه آهنگ و ترانه را در کارنامه‌ی خود دارد.
«تورج نگهبان»، در کنار ترانه‌سرایانی چون: رحیم معینی کرمانشاهی، بیژن ترقی، اسماعیل نواب صفا و کریم فکور سرآمد نسل دوم از ترانه‌سرایان معاصر است.
بیژن ترقی در مقام ترانه‌سرا با آهنگسازان بسیاری همکاری داشته است. روح‌الله خالقی، حبیب‌الله بدیعی، همایون خرم و انوشیروان روحانی. با پرویز یاحقی اما رفاقتی دیرینه داشت و یار و ندیم هم بودند. چند کار مشترک از آن دو که با صدای حمیرا خوانده شد هنوز هم از به یادمانده‌ترین برنامه‌های گلهای رنگارنگ در رادیو ایران است.
چه بسیار ترانه‌های خاطره‌انگیز ایرانی که به لطف ذوق افراد یک خانواده به گنجینه‌ی موسیقی ما اضافه شده است. برادران محجوبی. (رضا و مرتضی)، برادران وفادار (حمید و مجید)، برادران چشم‌آذر (ناصر و منوچهر) و یا همین برادران لشگری (حسن، منوچهر) و دایی بزرگشان «بزرگ لشگری» و «جواد لشگری» که آهنگ صدها ترانه‌ی مشهور از ساخته‌های آنهاست. در جعبه موسیقی این صفحه آثاری از «بزرگ لشگری» را بشنوید.
زمانی هم عده‌ای از اهل ادب بر این باور بودند که «سرودن شعر برای ترانه‌‌شدن» کسر شأنِ شاعر است. این شاید از آن طعنه‌ی ایرج میرزا می‌آمد که به عارف قزوینی گفت: «تو شاعر نیستی، تصنیف‌سازی!»
سیمین بهبهانی را بیشتر با غزلهایش به یاد می‌آوریم. او اما در دوره‌ای از فعالیت‌های هنری خود ترانه هم سروده است. [در اینجا بشنوید.] جز این اما ترانه‌هایی هم هستند که حاصل ذوق‌ورزی آهنگسازانی است که با بهره از اشعار چاپ‌شده‌ی او ساخته‌اند. نمونه‌هایی از این ترانه‌ها را در جعبه موسیقی زیر بشنوید.