شاید برای شما هم پیش آمده که با دیدن یک نام، یا چهره‌ای آشنا سلسه‌ای از خاطرات به‌هم پیوسته یادتان بیاید که گرچه هر کدام داستان مجزای خودش را دارد ولی در جایی وجهی مشترک می‌یابند و مکمل هم می‌شوند.
حکایت ارتباط «امیر نادری»، «سودابه قاسملو»، «احمد شاملو»، «آیدا» و استاد «هادی شفائیه» با هم از ایندست است.
«امیر نادری» کارگردان نام‌آشنای سینمای ایران را کمتر کسی‌ست که نشناسد. حضور او در سینما نخست به‌عنوان «عکاس» و اولین کارش عکس‌هایی بود که از فیلم «قیصر» گرفت. تصویر بالای این مطلب کار امیر نادری در آن سالها و پرتره‌ای از «سودابه قاسملو» است که خود دانش‌آموختهٔ رشتهٔ عکاسی بود.
عکس‌های «احمد شاملو» با همسرش «آیدا» در کنار هم کم نیست. اولین عکس‌های این دو با هم اما شاید همان چند عکس سیاه و سفیدی باشد که نخستین‌بار در سالهای اول دههٔ چهل خورشیدی در مجلهٔ «فردوسی» چاپ شد و عکاسش «سودابه قاسملو» از شاگردان استاد «هادی شفائیه» بود.
هادی شفائیه اما خود عکاس یکی از شناخته‌شده‌ترین پرتره‌هایی‌ست که از احمد شاملو در دست است. یکی از آن چند عکس سیاه و سفید سودابه قاسملو که گفتیم، عکسی‌ست که آیدا زیر پرترهٔ احمد شاملو ایستاده است. همان تک‌چهره‌ای که هادی شفائیه در آتلیه از او گرفته بود.
سودابه قاسملو در معرفی استاد خود «هادی شفائیه» و آشنایی‌اش با او می‌نویسد:
«استاد شفائیه چهره‌ای درخشان و یگانه در تاریخ عکاسی ایران است. از او باید به‌عنوان بنیان‌گزار سبکی خاص و نقطهٔ عطفی در تاریخ این رشتهٔ مهم هنری در ایران یاد کرد. کوشش مستمر و مداوم ایشان در جهت آموزش علمی و شناساندن این هنر به قشرهای مختلف جامعه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
استاد شفائیه اولین عکاس ایرانی است که «عکس» را از چهارچوب محدود و کسل‌کنندهٔ «عکس یادگاری» و «عکس شش در چهار» بیرون آورد و به آن حرمتی در حد یک «اثر هنری» بخشید. پُرتره‌های استاد شفائیه از شخصیت‌های بزرگ ادبی و هنری ایران کاری‌ست که او برای نخستین‌بار مطرح کرد و در همین زمینه نمونه‌های درخشانی چون پُرتره‌های نیمایوشیج [+] و احمد شاملو [+] از خود به یادگار گذاشت.
از دیگر کارهای ماندگار استاد شفائیه تهیهٔ صدها عکس از مُهرها، مجسمه‌ها، ظروف و به‌طور کلی آثار هنری ایران باستان است که به همت ایشان عمری دوباره یافته‌اند. [+]
شاید من اولین شاگرد مؤنث و بیست‌سالهٔ علاقمند به فراگیری عکاسی او بودم. این برمی‌گردد به سال ۱۳۴۲ خورشیدی که مرا به شاگردی پذیرفت. استفادهٔ من از معلمومات ایشان به همان دوره ختم نشد و در هر فرصتی برای رفع اشکال و گرفتن راهنمایی به استاد مراجعه می‌کردم.
در همان سالها با راهنمایی استاد شفائیه در یک مسابقهٔ عکاسی که با حضور بیش از ۲۵۰ عکاس ترتیب یافته بود شرکت کردم و برندهٔ اول آن مسابقه شدم. برنده شدن کارم در این مسابقه انعکاس بسیار خوبی در نشریات آن‌زمان داشت و این در آن سالهای جوانی و نوجوانی خود سبب شد که این حرفه را با علاقه و پشتکاری باز هم بیش‌تر از پیش پی بگیرم. بعدها به‌عنوان خبرنگار مجلهٔ «اطلاعات بانوان» با مؤسسهٔ اطلاعات به‌کار پرداختم و از آن‌جا به سایر نشریات مثل «فردوسی»، «سپید و سیاه» و «تهران مصور» هم کشیده شد.
از عکس‌های موفق من در آن‌زمان یکی تصاویر احمد شاملو و همسرش آیدا بود که برای اولین بار در مجلهٔ «فردوسی» منتشر شد. [+]
برگرفته از: دفتر هنر، ویژهٔ هادی شفائیه، شمارهٔ ۱۲، اسفند ۱۳۷۹، صفحهٔ ۱۶۱۷ [+]
* * *
بازگشت به فهرست یادگارهای ماندگار دکتر «هادی شفائیه»
* * *