امروز (۲۴ مهر ماه) آهوی تنهای «صادق هدایت» ۹۵ ساله شد.
صادق هدایت البته نقاش نبود. اما شهرت طرح «آهوی تنها» به قلم او کمتر از کتاب «بوف کور» از این نویسنده نیست.
صادق هدایت این نقش آهو را در سال ۱۹۲۸ میلادی [۱۳۰۷ خورشیدی] زمان تحصیل در پاریس بر روی کارت‌پستالی کشیده و در تاریخ ۱۶ اکتبر [۲۴ مهر ماه] همان سال «خدمت جناب مستطاب اجل اکرم آقای محمود خان هدایت دام‌اقباله» [برادرش] فرستاده است.
پایین این طرح بیت شعری منسوب به «بهرام گور» را نوشته [آهوی کوهی در دشت چگونه دوزا ـ او ندارد یار، بی یار چگونه بوذا (بهرام گور)] و در ادامه این یادداشت: «تصدقت گردم امروز از زور بی‌تکلیفی نخستین شعر فارسی را به Miniature [مینیاتور] در آوردم و خدمت‌تان تقدیم می‌دارم. امیدوارم همگی سلامت بوده باشند حال بنده خوب است منتظر جواب هستم. امروز هوا خیلی خوب شده و خیال دارم عصری بروم به جنگل Boulogne [پارک بولونی] به همهٔ اهل خانواده سلام می‌رسانم.»
* * *
پی‌نوشت:
صادق هدایت در زیر نقاشی آهوی خود یک بیت شعر هم نوشته است: (آهوی کوهی در دشت چگونه دود / او ندار دیار، بی یار چگونه بودا) این بیت از ابوحفص سغدی است که بسیاری آن را نخستین شعر فارسی در اوزان عرب در حدود سال ۳۰۰ هجری قمری می‌دانند. صادق هدایت به اشتباه گمان می‌کرده از بهرام گور است.
بعدها شاعری دیگر این تک‌بیت را ادامه داده و از آن غزلی کامل درآورده که رسول نجفیان آن را در آلبوم «بی‌بی‌جان» به آواز خوانده است. همچنین اشاره‌هایی به این بیت در «هزاره‌ی دوم آهوی کوهی» سروده‌‌ی محمدرضا شفیعی کدکنی، داستان «آهوی بختِ من گُزل» نوشته‌ی محمود دولت‌آبادی، و گرته‌ای از آن نیز به صورتِ نمادین در «دیباچه‌ی نوین شاهنامه» فیلمنامه‌ای از بهرام بیضایی آمده است.
از صادق هدایت در این سایت:
● صادق هدایت در لباس بالماسکه
● بودن، یا نبودن: مسئله این است!
● صادق هدایت: دوشنبه ۲۷ خرداد ۱۳۰۷
● طرح «آهوی تنها» به قلم صادق هدایت
● گربهٔ کوچک ایرانی من! (نامهٔ ترز به صادق هدایت)
● دیدار به قیامت. ما رفتیم و دل شما را شکستیم. همین!
● صادق‌هدایت و موسیقی (خاطره‌ای شنیدنی به قلم «مهدی اخوانثالث»)
● «از گوشت سگ حرومترت» از تقدیم‌نامه‌های صادق هدایت به دوستانش
● قصه‌ی «سنگ صبور» با صدای: بهروز وثوقی، موسیقی: اسفندیار منفردزاده
● مهدی اخوانثالث (م. امید) روی جاده‌ی نمناک (مرثیه‌ای برای صادق هدایت)
* * *