هستن
شعر و صدای: مهدی اخوان‌ثالث
به روح و یاد پاک و ارجمند «مرتضی کیوان» و دیگر یارانش که جزء
نخستین گروه فریب‌نوش بوده، با افتخار مرگی پاک در طریق پوک.
هستن
گفت‌وگو از پاک و ناپاک‌ست،
وز کم‌وبیشِ زلال آب و آیینه.
وز سبوی گرم و پُر خونی که هر ناپاک، یا هر پاک
دارد اندر پستوی سینه.
هر کسی پیمانه‌ای دارد که پُرسد چند و چون از وی
گوید این ناپاک و آن پاک‌ست.
این بسانِ شبنم خورشید
وان بسانِ لیسکی لولنده در خاک‌ست.
نیز من پیمانه‌ای دارم.
با سبوی خویش، کز آن می‌تراود زهر،
گفت‌وگو از دردناک افسانه‌ای دارم.
ما اگر چون شبنم از پاکان،
یا اگر چون لیسکان ناپاک؛
گر نگینِ تاج خورشیدیم،
ور نگونِ ژرفنای خاک؛
هرچه‌ایم، آلوده‌ایم، ای مرد؟
آه، می‌فهمی چه می‌گویم؟
ما به «هست» آلوده‌ایم، آری
همچنان هستانِ هست و بودِگانِ بوده‌ایم، ای مرد!
نه چو آن هستان اینک جاودانی نیست
(افسری زروش هلال‌آسا، به سرهامان
ز افتخار مرگِ پاکی در طریقِ پوک)
در جوارِ رحمتِ ناراستینِ آسمان بغنوده‌ایم ای مرد!
که دگر یادی از آنان نیست
ور بُود، جز در فریبِ شوم دیگر پاک‌جانان نیست
گفت‌وگو از پاک و ناپاک‌ست
ما به «هست» آلوده‌ایم، ای پاک، وی ناپاک.
پست و ناپاکیم ما هستان
گر همه غمگین، اگر بی‌غم
پاک می‌دانی کیان بودند؟
سبز خطان و عزیزانی که الواح سحر را سرُخ‌رو کردند.
آن کبوترها که زد در خون‌شان پَرپَر
سُربی سردِ سپیده‌دم.
بی‌جدال و جنگ،
ای به خونِ خویشتن آغشتگان کوچیده زین تنگ‌آشیانِ ننگ
ای کبوترها
کاشکی پر می‌زد آنجا مرغِ دردم، ای کبوترها
که من ار مستم، اگر هوشیار
ـ گرچه می‌دانم به «هست» آلوده‌مردم، ای کبوترها ـ
در سکوتِ بُرجِ بی‌کس‌مانده‌تان هموار،
نیز در بُرجِ سکوت و عصمت غمگین‌تان جاوید،
های پاکان! های پاکان گوی
گریم و غمگین خروشم زار.
تهران ـ خرداد ۱۳۳۵
از مجموعه: از این اوستا
یاد «مرتضی کیوان» در این سایت:
● احمد شاملو: آن روز (صدای شاعر)
● مهدی اخوان‌ثالث: هستن (صدای شاعر)
● سیاوش کسرایی: پاییز درو (صدای شاعر)
● احمد شاملو: عشق عمومی (صدای شاعر)
● احمد شاملو: یاد آر! از عموهایت. (صدای شاعر)
● مرتضی کیوان: واپسین نامه، پیش از ساعت اعدام
● هوشنگ ابتهاج: «کیوان» ستاره بود. (صدای شاعر)
● احمد شاملو: سال اشک «پوری» سال خون «مرتضا»
● هوشنگ ابتهاج: سروستان (صدا و دست‌نوشتهٔ شاعر)
● هوشنگ ابتهاج: بوسه [صدای پای دوست] (صدای شاعر)
● سال اشک پوری (کارت عضویت کتابخانهٔ «پوری سلطانی»)
● مرتضی کیوان و پیرامونیان او (عکس و کارت عضویت کتابخانه)
● «مرتضی کیوان» و «پوری سلطانی» ۱۰ تیر ماه ۱۳۳۳ (عکس و تاریخ)
● «مرتضی کیوان» و «پوری سلطانی» ۱۷ تیر ماه ۱۳۳۳ (عکس و تاریخ)
* * *
یادنامهٔ «مهدی اخوان‌ثالث» در این سایت
* * *