تاریخ صدور کارت عضویت «مرتضی کیوان» در کتابخانهٔ ملی را دیدم (۵ اسفند ۱۳۳۱) و تاریخ پروانهٔ ورود به کتابخانهٔ مجلس شورای ملی «پوری سلطانی» همسر او که دقیقا سه‌سال و دو ماه بعد (۵ دی ۱۳۳۴) است. یاد آمد از جایگاهی که مرتضی کیوان در جمع هنرمندان و اهل قلم و ادبیات داشت. [+]
«مرتضی کیوان» خود نیز دستی نیز به قلم داشت. بیشتر نقد ادبی می‌نوشت. اما استعداد او در تشخیص رگه‌های ناب از خلاقیت و توانایی در افراد پیرامونش بود. شاعران و نویسندگانی که در اصل «کشف» او بودند. کسانی که با تشویق و فراهم کردن زمینه‌های مساعد توسط مرتضی کیوان، اولین کتاب‌‌شان چاپ شد؛ و بسیارانی که توسط او با چهره‌های شناخته‌شده شعر و ادبیات آشنایی و دوستی یافتند.
«پوری (پوراندخت) سلطانی» همسر «مرتضی کیوان» در شرح آشنایی خود با او می‌نویسد:
«سال ۱۳۳۰ در مراسم نامزدی برادر «سیاوش کسرایی» با او [مرتضی کیوان] و سایه [هوشنگ ابتهاج] آشنا شدم. قبلا ذکر سایه، کیوان و [احمد] شاملو را از دوستان و آشنایانم شنیده بودم. به همین دلیل پس از نیم‌ساعت گفت‌وگو به نظرم رسید سال‌هاست با هم دوست و آشنا بوده‌ایم. بعدها برای خودم هم تعجب‌آور بود که چگونه همان شب، به‌علت اینکه سر میز شام بشقاب دم دست نبود، من و کیوان در یک بشقاب غذا خوردیم!؟»
پوری سلطانی در ادامهٔ شرح آشنایی‌اش با مرتضی کیوان می‌نویسد:
«رابطهٔ بین ما رابطهٔ بین دو دوست بود. دو رفیق، در نهایتِ نجابت، صفا و پاکی. من هرگز باورم نمی‌شد ممکن است روزی با او زندگی مشترکی را شروع کنم. دانشکده می‌رفتم و یادم است در مورد منظومهٔ «ویس و رامین» تحقیق می‌کردم. آن‌شبِ آشنائی در این مورد با مرتضی صحبت کرده بودم. صبحِ روزِ بعد به دانشکدهٔ ادبیات آمد و در این مورد مطلبی از صادق هدایت برایم آورد. دوستی ما از همانجا سرگرفت.»
برگرفته از:
مردی که به سلام آفتاب رفت، پوری سلطانی، مجله دنیا، تهران، ۱۳۵۸
* * *
یاد «مرتضی کیوان» در این سایت:
● احمد شاملو: آن روز (صدای شاعر)
● مهدی اخوان‌ثالث: هستن (صدای شاعر)
● سیاوش کسرایی: پاییز درو (صدای شاعر)
● احمد شاملو: عشق عمومی (صدای شاعر)
● احمد شاملو: یاد آر! از عموهایت. (صدای شاعر)
● مرتضی کیوان: واپسین نامه، پیش از ساعت اعدام
● هوشنگ ابتهاج: «کیوان» ستاره بود. (صدای شاعر)
● احمد شاملو: سال اشک «پوری» سال خون «مرتضا»
● هوشنگ ابتهاج: سروستان (صدا و دست‌نوشتهٔ شاعر)
● هوشنگ ابتهاج: بوسه [صدای پای دوست] (صدای شاعر)
● سال اشک پوری (کارت عضویت کتابخانهٔ «پوری سلطانی»)
● مرتضی کیوان و پیرامونیان او (عکس و کارت عضویت کتابخانه)
● «مرتضی کیوان» و «پوری سلطانی» ۱۰ تیر ماه ۱۳۳۳ (عکس و تاریخ)
● «مرتضی کیوان» و «پوری سلطانی» ۱۷ تیر ماه ۱۳۳۳ (عکس و تاریخ)
* * *