گریه
شعر: فرهاد شیبانی
موسیقی: اسفندیار منفردزاده
ترانه‌خوان: گیتی
دختری اینجا نشسته داره گریه می‌کُنه
گُلدونِ یاس‌ش شکسته، داره گریه می‌کُنه
گودیِ گوشۀ لب‌هاش شده پیمونه‌ی آه
همه‌ی درها رو بسته، داره گریه می‌کُنه
دیگه بر اسبِ سفیدِ آرزوش سواری نیست
دیگه فانوس نگاهش پی رهگذاری نیست
بالش گُلدوزی‌ش هم گُلاش پلاسیده شده
دیگه باغچه‌ش پی انتظار هر بهاری نیست
کی میاد حوض بدون ماهی رو نگاه کنه؟
کی میاد پنجرۀ ستاره‌ها رو وا کنه؟
کی میاد مثل قدیم به وعده‌هاش وفا کنه؟
کی میاد اسم اونو پشت یه شیشه ـ ها ـ کنه؟
اون مث شاپرک پر سوی بارون کشیده‌اس
کی میاد خستگی‌هاشو از تنش جدا کنه؟
اگه من یه بال قد بالِ یه پروانه می‌داشتم
همه‌ی باغچه‌ها رو یک‌شبه زیر پا می‌ذاشتم
گُلای سر به زیرُ سراشونو بالا می‌کردم
دونه‌ی مهر و محبت تو دلِ پاییز می‌کاشتم
* * *
بیست و سوم خرداد ماه سالگشت زادروز «گیتی پاشایی» است. در معرفی او در کتاب «زنان موسیقی ایران» به‌قلم «توکا ملکی» آمده است:
«گیتی پاشایی در سال ۱۳۲۷ در تهران به‌دنیا آمد و در ۱۷ اردیبهشت‌ماه ۱۳۷۴ بر اثر بیماری سرطان درگذشت. پدر بزرگش جعفر منصوری، شاعر و استاد تار و خط بود و نوازندگی تار و سه‌تار را به مادر گیتی آموخت و بدین ترتیب گیتی از طریق مادرش با موسیقی آشنا شد.
بعدها ردیف‌های موسیقی سنتی را نزد فرامرز پایور، مهدی فروغ و محمود کریمی آموخت. پس از دیپلم به آمریکا رفت و در سیتی‌کالج نیویورک در رشته معماری مشغول به تحصیل شد و در سیاتل آمریکا لیسانس هارمونی و ارکستراسیون گرفت.
در اواخر دهۀ چهل، فعالیت رسمی خود را با خوانندگی در رادیو و تلویزیون آغاز کرد و به خواندن تصنیف‌های مردمی مشغول شد. از معروف‌ترین ترانه‌هایی که در این دوره خواند، می‌توان ترانۀ «گل مریم» را نام برد.
گیتی در نیمه دهۀ پنجاه سبک متفاوتی برای ادامه فعالیت خوانندگی خود انتخاب کرد. در این دوره روی اشعاری از شاعران معاصر چون: مهدی اخوان‌ثالث، احمدرضا احمدی و محمدعلی سپانلو آهنگسازی و ترانه‌هایی را اجرا کرد.
در سال ۱۳۵۶ در فیلم «سفر سنگ» به کارگردانی همسرش «مسعود کیمیایی» به‌عنوان بازیگر حضور یافت. این اولین و آخرین کار بازیگری او بود. سالی بعد به آلمان رفت و در هامبورگ یک دوره موسیقی کلیسایی و ترانه‌های مذهبی را در نوریک هوخ‌شوله گذراند.
گیتی پاشایی پس از انقلاب به طور جدی‌تری به کار آهنگسازی پرداخت و با سه فیلم «تیغ و ابریشم»، «سرب» و «گروهبان» [هر سه فیلم به کارگردانی همسرش مسعود کیمیایی] به‌عنوان آهنگ‌ساز فیلم شناخته شد.
در کارنامه دورۀ خوانندگی گیتی، چند ترانه وجود دارد که حکایت آنها را شاید در فرصتی دیگر، همین‌جا نوشتیم. ترانه‌هایی مثل «گستاخی»، با شعری از «شهیار قنبری» و از ایندست. ولی دو ترانه و یک سرود با صدای این خواننده اجرا شده که آهنگ و تنظیم آنها از ساخته‌های «اسفندیار منفردزاده» است.
سرود بر مبنای شعر [ملت ار بداند ثمر آزادی را]، از «عارف قزوینی» در سال ۱۳۵۴ ساخته و اجرا شده، و ترانه‌ها، یکی ترانۀ «خیال اشرافی» که شعر آن سرودۀ نصرت فرزانه [مسعود کیمیایی] است که در سال ۱۳۵۴ در لندن اجرا و ضبط شده، و دیگری ترانۀ «گریه» با شعری از سروده‌های «فرهاد شیبانی» است، و از جمله ترانه‌های کمتر شنیده شده و کمیابی که با صدای این خواننده باقی‌مانده. این ترانه را در سالروز تولد «گیتی» و به‌یاد او بشنویم.
* * *
از سروده‌های «فرهاد شیبانی» در این سایت:
● ترانه: گریه (اسفندیار منفردزاده ـ گیتی پاشایی)
● ترانه: تنگنا (اسفندیار منفردزاده ـ فریدون فروغی)
● ترانه: گل گلدون من (فریبرز لاچینی ـ سیمین غانم)
● ترانه: شب‌های تهران (اسفندیار منفردزاده ـ سوسن)
در باره «اسفندیار منفردزاده» در این سایت:
● یادمان هفتاد سالگی «اسفندیار منفردزاده»
* * *