در تاریخ موسیقی معاصر ایران تصنیف «عاشقی محنت بسیار کشید» با صدای «قمرالملوک وزیری» اولین ترانه‌ای است که در آن شنونده‌ی یک روایت داستانی هستیم. این سروده از «ایرج میرزا» اما خود داستانی جالب و خواندنی دارد. حکایتی که از «ونوس» و «آدونیس» در اساطیر یونان باستان سرچشمه می‌گیرد و به «رود دانوب» در آلمان می‌ریزد و در ایران از «روزنامه‌ی اقدام» سر در می‌آورد.
شهیار قنبری در مقام ترانه‌سرا از پیشگامان ترانه‌ی نوین در ایران است. در کارنامه‌ی فعالیت‌های هنری او اما مقوله‌ی سینما هم نمود ویژه‌ای دارد. او به جز بازیگری [در فیلم خانه‌خراب]، نوشتن فیلمنامه و کارگردانی [فیلم شام آخر]، چندین ترانه‌ی متن فیلم هم سروده است.
هوشنگ ابتهاج (سایه) را کمتر کسی است که نشناسد. شاعری غزل‌سرا که در سرودن اشعار نیمایی هم طبع و دستی توانا دارد. اما شاید بسیاری ندانند او سالها پیش سه ترانه هم برای اجرا شدن سروده است.
حتما شما هم ترانه‌هایی شنیده‌اید که شعرش از هوشنگ ابتهاج است. «سایه» ترانه‌سرا نیست. در واقع آهنگسازی در ذوق‌ورزی خود سروده‌ای از او را انتخاب کرده، بر آن آهنگی ساخته و خواننده‌ای هم آن را اجرا کرده است. هوشنگ ابتهاج اما سه شعر را به قصد ترانه‌شدن سروده که یکی همین ترانه است. و او البته آهنگساز هم نیست. گرچه ملودی این ترانه را هم خود او ساخته است.
ادامه خواندن هوشنگ ابتهاج: تو تنها، من تنها (عبدالوهاب شهیدی)
من آن سبوی بی‌می‌ام که مست باده بوده‌ام
ترانه‌ی «بگو که هستی!؟» را اگرچه دلکش خوانده است؛ اما بیژن ترقی ـ سراینده‌ی آن ـ می‌گوید: این شعر بازتاب تاثر من از حال و روز داریوش رفیعی و توصیف روزهای تنها ماندن و فراموش‌شدگی او است.
علی تجویدی، آهنگساز معروف در کشف استعدادها شمه‌ای قوی داشت. حمیرا و هایده با آهنگهای او پا به دنیای موسیقی گذاشتند. خاطره‌ی بیژن ترقی از روزی که علی تجویدی با نان تافتون به دیدنش آمد شنیدنی است. اولین ترانه‌ی حمیرا در آن روز ساخته شد.
شما هم حتما ضرب‌المثل «المعنی فی بطن الشاعر» را شنیده‌اید. لغت‌نامه‌ی دهخدا در توضیح آن نوشته: «در جایی استعمال کنند که معنی بیتی یا عبارتی خوب دریافته نشود» این را گفتم که به بیتی در شعری از سروده‌های «شهریار» اشاره کنم. هر چند که او در اشعارش زبانی روان دارد و در معنا از گنگ و نامفهوم بودن دور است.
ادامه خواندن «شهریار» و لذتِ «شیر و شکر» در آن «کوچه‌ی مأنوس»
دلریخته
شعر، دکلمه، آهنگ، صدا: شهیار قنبری
تنظیم آهنگ: عبدی یمینی
«. . . شما نمیدونید که پرویز یاحقی و بیژن ترقی چقدر همدیگه رو دوست داشتند. من می‌تونم به اینها لقب مولانا و شمس تبریزی بدم. اینقدر که اینها عاشق و معشوق هم بودند.
و اما آگاهی از داستانِ پیدایش یا ماجرایی که باعث سرایش و شکل گرفتن ترانه‌ای شده است هم جذابیت و لطف خودش را دارد.
ادامه خواندن از کلاغ‌های «عطاالله خُرم» تا کبوترهای «پرویز وکیلی»