تاریخچه‌‌ی ترانه‌سرود «خون ارغوان‌ها»

همانطور که می‌دانید بر وزن شعر ترانۀ «نوای چوپان» و ملودی آهنگ آن، سال‌ها پیش ترانه‌سرودی ساخته شد که بیشتر در جمع گروهی از زندانیان سیاسی خوانده می‌شد. سرودی که بعدها در مجموعه‌ای با نام «آفتاب‌کاران جنگل» به‌شکل نوار کاست در اوایل انقلاب سال ۱۳۵۷ منتشر شد.

سرودی که آیندگان و دل‌شکستگان را بشارت روییدن سحر و لبخند آزادی می‌داد و با موج چشمه و آهو، از ستیز ستاره می‌گفت و از کبوتری که تمام شب در پرواز بود و شاخه‌ای سرخ و گرده‌افشان بر لب داشت. نام سرود «خون ارغوان‌ها» بود.

«مهرداد باران» آهنگ‌ساز و تنظیم‌کنندهٔ ترانه‌سرودهای دو مجموعهٔ «آفتابکاران جنگل» و «شراره‌های آفتاب» در پیشینه و چگونگی شکل گرفتن این سرود می‌گوید:

«در آذر ماه سال ۱۳۵۷ دبیران «کنفدراسیون دانشجویان ایرانی در واشنگتن ـ هوادار سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران» به من [مهرداد باران] و برادرم [بهزاد] که هر دو موسیقدان و نوازندگان حرفه‌ای، و عضو کنفدراسیون بودیم؛ رفیقی را به‌نام «داوود» معرفی کردند که به‌تازگی از زندان آزاد شده و به واشنگتن آمده بود.

«داوود»، اشعاری را به‌همراه خود آورده بود که رفقای زندان در اختیارش گذاشته بودند. این شعرها هر کدام زمزمه‌های ابتدایی موسیقیایی هم داشت. همانطور که می‌دانیم، رفقای زندانی در ایران در سرودن شعر دستی توانا داشتند، ولی نه در سرایش سرود یا ترانه‌سازی.

اشعاری که «داوود» به‌همراه داشت، در بارهٔ آزادی‌های اجتماعی بود و از پاک‌ترین احساسات انسانی صحبت می‌کرد. (قفس را بسوزان، رها کن پرندگان را، بشارت‌دهندگان را، که لبخند آزادی، خوشهٔ شادی تا سحر بروید)

با تصمیم جمعی به این نتیجه رسیدیم که این اشعار را با موسیقی، ادغام بهتری کنیم؛ سکته‌هایش را برطرف و ریتم و سرعت‌ها را عوض کنیم تا بهتر جوابگوی شعر باشد. برای هر آهنگ یک مقدمه و یک ملودی وسط نوشتیم؛ و برای بهتر کردن آن اجراها، با اینکه وقت بسیار کمی داشتیم، یک گروه کُر از هواداران سازمان تشکیل دادیم و در حقیقت کار شش‌ماهه را در دو هفته به انجام رساندیم.

آهنگ‌ها را هارمونیزه، آکورد گذاری و برای ویلون سل و پیانو که در دسترس داشتیم تنظیم کردیم. صدای رفیق داوود از طنین خاصی برخوردار بود؛ و وقتی دستهٔ کُر هم جواب می‌داد؛ یک جو بسیار زیبایی را به‌وجود می‌آورد. در محتوای کلام هم «سعید سلطان‌پور» سنگ تمام گذاشته بود.

نوارها آهنگ‌های «شراره‌های آفتاب» را به این‌صورت ضبط کردیم و به ایران فرستادیم که «سازمان چریک‌های فدایی خلق» آنها را در سطح میلیونی پخش کرد.

چهار سال بعد، بعضی از آهنگ‌های «شراره‌های آفتاب» را همراه با آهنگ‌های دیگری که در جنبش آزادیخواهانهٔ ایران بود، با افزودن چند ساز و با کیفیت ارکستراسیون بهتری در چهار کاست ضبط کردیم تا به فراموشی سپرده نشود.» [برگرفته از گفت‌وگوی مهرداد باران با تلویزیون دمکراسی شورائی، ۶ فوریه ۲۰۱۳]

اجرای ترانهٔ «نوای چوپان» با صدای «منوچهر همایون‌پور» که ترانه‌سرود «خون ارغوان‌ها» بر اساس آن ساخته شده است را در تراکت اول، و فایل شنیداری گفت‌وگوی «مهرداد باران» را در تراکت دوم از جعبهٔ موسیقی پایین بشنوید.

زده شعله در چمن، در شب وطن، خون ارغوان‌ها
تو ای بانگ شورافکن، تا سحر بزن شعله تا کران‌ها
که در خون خستگان، دل‌شکستگان، آرمیده توفان
به آیندگان نگر، در زمان نگر، بردمیده توفان
قفس را بسوزان، رها کن پرندگان را، بشارت‌دهندگان را
که لبخند آزادی، خوشۀ شادی، با سحر بروید
سرود ستاره را موج چشمه با آهوان بگوید

ستاره ستیزد و شب گریزد و صبح روشن آید
زند بال و پر ز نو، آن کبوتر و سوی میهن آید
گرفته تمام شب، شاخه‌ای به لب، سرخ و گرده‌افشان
پرد، گرده گسترد، دانه پرورد، سر زند بهاران
قفس را بسوزان، رها کن پرندگان را، بشارت دهندگان را
که لبخند آزادی، خوشۀ شادی، با سحر بروید
سرود ستاره را موج چشمه با آهوان بگوید

* * *

تاریخچه‌ی سرود «سر اومد زمستون»
● تاریخچه‌ی سرود «بهاران خجسته‌باد!»
● «بلا چاو» از مردان پارتیزان تا زنان ایران
ترانه ـ سرودهای جنبش «زن، زندگی، آزادی»
● کلام سرودهای انقلابی بر آهنگ ترانه‌های مشهور

* * *

error: Content is protected !!