اگر فهرستی از نام ترانه‌خوانان داشته باشیم که شروع فعالیت هنری و خوانندگی‌شان از آغاز کار رادیو در دهه‌های بیست تا پایان سال ۱۳۷۵ باشد، می‌بینیم تعداد آنهایی که از یکی دو یا سه ترانه بیشتر نخوانده‌اند، زیاد نیستند. نام‌آشناترین آنها برای همگان «حسن گلنراقی» است با اجرای تک‌ترانۀ «مرا ببوس» و کمتر شناخته‌ترین‌شان شاید «منوچهر همایون‌پور» که او نیز چندی پیش از میان ما رخت بربست و رفت.
ادامه خواندن منوچهر همایون‌پور: از «نوای چوپان» تا «خون ارغوان»
His Master´s Voice
صفحۀ عتیقۀ لاکی، کو وسیله‌یی که بخواند؟
با نگارۀ سگ و بوقش، حیف اگر خموش بماند
این سگ نشسته به زانو، گو بلاید از سر نیرو
یار غار عهد کهن را، بل ز خواب خوش بپراند
ادامه خواندن تاریخچه‌ی گرامافون و صفحه‌ی موسیقی در ایران (۵)
در ایران، چهار کمپانی عمده و معروف، بازار ضبط و تولید صفحات موسیقی را در این دوران به‌عهده داشتند.
ادامه خواندن تاریخچه‌ی گرامافون و صفحه‌ی موسیقی در ایران (۴)
در مرور تاریخچۀ صدای خوانندگان ایرانی بر روی صفحۀ موسیقی، به صفحاتی برمی‌خوریم که مربوط به قبل از شروع فعالیت کمپانی‌های تهیه و تولید صفحۀ موسیقی در ایران می‌شود. این صفحه‌ها غالبا در هند یا سوریه و لبنان ضبط و تکثیر شده است. برای این امر خواننده به همراه اعضای ارکستر و نوازندگان باید رنج سفر تا آن کشور را به‌جان می‌خریدند تا به مصداق «تنها صداست که می‌ماند»، بتوانند صدای خود و سازهایشان را بر آن صفحۀ مدور سیاه ماندگار کنند.
ادامه خواندن تاریخچه‌ی گرامافون و صفحه‌ی موسیقی در ایران (۳)
با استقبال مردم از گرامافون، و با علاقه‌ای که برای شنیدن حتی این صدای ناموزون و نامیزان نشان می‌دادند، کمپانی در صدد وارد کردن دستگاه‌های بهتر و پیشرفته‌تر برآمد، تا آنجا که توانست گرامافون «هیز ماسترز ویس» [His Masters Voice] و یا آنچنان که مردم کوچه و بازار می‌نامیدند «سگ‌نشان» را در دو نوع بوقی و کیفی، وارد بازار کند.
ادامه خواندن تاریخچه‌ی گرامافون و صفحه‌ی موسیقی در ایران (۲)
گرامافون از زمان اختراعش در سال ۱۸۷۷ میلادی که با نام «فونوگراف» به بازار آمد، تا سر در آوردنش از ایران و رواج آن، سه دورۀ مشخص را طی کرده است.
ادامه خواندن تاریخچه‌ی گرامافون و صفحه‌ی موسیقی در ایران (۱)
هفدهم شهریور ماه، مصادف است با سالگرد واقعه‌ای که بعدها به «حمعۀ سیاه» شهرت یافت و به سال ۱۳۵۷ در «میدان ژاله» در تهران اتفاق افتاد. روزی که در حافظۀ نسل ما از جمله با ترانۀ «جمعه» پیوندی همیشه دارد.
صمد بهرنگی در نهم شهریور ۱۳۴۷ (در سن ۲۹ سالگی) در رود ارس، در ساحل روستای «شام‌گوالیک» [کاوانی] غرق شد و جسدش را چند روز بعد در ۱۲ شهریور در نزدیکی پاسگاه «شُتربان» (چند کیلومتری محل غرق شدنش) از آب گرفتند. جنازه‌ٔ او در گورستان«امامیه» در تبریز دفن شده است.
در باره مرگ صمد بهرنگی، دو نظریه‌ی مختلف وجود دارد. یکی این‌که: او به دستورِ یا به دستِ عوامل حکومت کُشته شده‌است؛ و دیگر این‌که: او به علت بلد نبودن شنا در ارس غرق شده‌است. «حمزه فراهتی» دوست همراه صمد بهرنگی در روز غرق شدن او، بعدها چگونگی آن واقعه را در چند رسانه بازگو کرد.
● صمد بهرنگی، شغل: آموزگار
● «صمد بهرنگی» در ترانه‌های امروز
● «رودخونه‌ها» ترانه‌ای به یاد «صمد بهرنگی»
● حکایتِ ناگفته‌ی داستان«ماهی سیاه کوچولو»
● ماهی سیاه کوچولو (شنیداری) (کانون پرورش فکری)
● ماهی سیاه کوچولو (نوشتاری) (کانون پرورش فکری)
● شعری ماندگار از «سایه» و خطی به یادگار از «صمد بهرنگی»
● «غلامحسین ساعدی» از «صمد» می‌گوید (شنیداری ـ نوشتاری)
● پارینه چون به کلبه‌ی من آمدی به ناز (سنگ مزار صمد بهرنگی)
● «چه بنویسم صمد!؟» ساز و صدای «چای‌اوغلو» در رثای صمد بهرنگی
● مرگ «صمد بهرنگی» به روایت «حمزه فراهتی» همراه او در روز واقعه
* * *