تورقی در کتاب زندگینامه‌ی بهروز وثوقی (۱)

این‌روزها همانطور که خوانده و می‌دانید و خبردار شده‌اید، کتاب زندگی‌نامۀ «بهرزو وثوقی» بازیگر توانا و مشهور سینمای ایران، بعد از مدت‌ها انتظار چاپ و منتشر شد. کتاب به نثر و نوشتار «ناصر زراعتی» است که خود دستی در داستان‌نویسی معاصر و نقد فیلم دارد.

برخلاف بازیگران سینمای اروپا و آمریکا که در مرحله‌ای از زندگی، به نوشتن بیوگرافی و شرح جزییاتی از زندگی و فعالیت‌های هنری خود می‌پردازند، متاسفانه در ایران ایده و یا فکر اینکه هنرمندان نیز شرح حال و زندگی‌نامه‌ای از خود بنویسند و بگذارند، نبوده و نیست.

گرچه سابقۀ آشنایی ایرانیان با مقولۀ فیلم و سینما به دوران مظفرالدین‌شاه قاجار می‌رسد، و علاقه‌ای که می‌دانیم از همان آغاز برای ساختن فیلم و آموزش هنر بازیگری وجود داشته و حافظۀ تاریخ سینمای ایران که نام صدها هنرمند را در خود دارد.

در ایران جدا از چند کتاب و مجموعه‌ای که بیشتر حاوی یک مصاحبۀ بلند، ‌همراه با چند مقاله به قلم صاحب‌نظران و منتقدان فیلم در معرفی و ارزیابی کارنامۀ عمدتا کارگردان‌های سینما، مانند «داریوش مهرجوئی»، «پرویز کیمیائی» و «امیر نادری» به چاپ رسیده، تنها یک مورد زندگی‌نامه از بازیگران سینما وجود دارد که آنهم به همت «هوشنگ گلمگانی» و در بارۀ «عزت‌الله انتظامی» با عنوان «آقای بازیگر» چاپ و منتشر شده است.

«زندگی‌نامه بهروز وثوقی» شاید دومین کتاب از این دست، و اولین کتابی است که در خارج از کشور به چاپ می‌رسد. راوی تمام ماجراهای این کتاب «بهروز وثوقی» است و کاتب آن «ناصر زراعتی». متن روان کتاب و تسلسل منطقی و جذاب حوادث آمده در آن البته که مایه از ذوق و تجربۀ «ناصر زراعتی» می‌گیرد.

اما این هم ناگفته نماند که: کتاب با همۀ انتظاری که علاقه‌مندان برای انتشار آن داشتند، آنچنان که باید انتظار اهل فن و آشنا به کتاب را برآورده نمی‌کند. نمونۀ مشخص آن، مثلا فهرست اعلام کتاب که نه تنها مغایر با اصول تثبیت شدۀ آن است، بلکه نوعی بدعت‌گذاری حیرت آور و دور از باور به‌نظر می‌رسد تا نوآورئی در شیوه و رسم این کار.

دیگر اینکه مثلا خوب می‌بود اگر به نوعی قلم کاتب [ناصر زراعتی] در متن و نوشتار کتاب، با زبان و لحن راوی [بهروز وثوقی] برای خواننده مشخص و نمایان می‌شد. نقیصه‌ای که البته به حروف‌چین و «ناشر» کتاب برمی‌گردد تا به راوی یا کاتب روایت.

البته همانطور که می‌دانید، تا به حال مطالبی در نقد و بررسی این کتاب از سوی اهل فن و قلم در اینجا و آنجا نوشته و منتشر شده، و شک نیست که در آینده نیز، باز هم مقالاتی در این باره نوشته و انتشار خواهد یافت.

من راوی این حکایت که نه به شیوۀ اهل فن، نوشتن نقد کتاب می‌داند و نه به سیاق اهل نظر نگاشتنی چنین و چنان می‌تواند اما، این کتاب را مثل خیلی از علاقه‌مندان به این بازیگر، از شروع تا پایان خواندم و در جای جای آن نکات جالبی به نظرم آمد که نوشتن آنها در اینجا بیشتر برای خالی نماندن این عریضه هست تا هر چیز دیگر.

* * *

ادامهٔ نوشتار را در لینک‌های زیر بخوانید:
تورقی در کتاب زندگینامهٔ بهروز وثوقی (۱)
تورقی در کتاب زندگینامهٔ بهروز وثوقی (۲)
تورقی در کتاب زندگینامهٔ بهروز وثوقی (۳)
تورقی در کتاب زندگینامهٔ بهروز وثوقی (۴)
تورقی در کتاب زندگینامهٔ بهروز وثوقی (۵)

* * *

از «بهروز وثوقی» در این سایت:
تک‌گویی «بهروز وثوقی» در صحنه‌ای از فیلم «طوقی»
تک‌گویی «بهروز وثوقی» در فیلم «سوته‌دلان» (بخش اول)
تک‌گویی «بهروز وثوقی» در فیلم «سوته‌دلان» (بخش دوم)
که عشق آسان نمود اول  (تجربۀ نخستن عشق نوجوانی)
«سنگ صبور» نوشتهٔ «صادق هدایت» با صدای بهروز وثوقی»
«آهو و پرنده‌ها» نوشتهٔ «نیمایوشیج» با صدای «بهروز وثوقی»
یادی از «شهرزاد»، شاعر، نویسنده، و رقصندۀ فیلم‌های فارسی
کارآگاه «بهروز وثوقی»، بد مستی «فریدون مشیری» و یک دهن غزل خراباتی!

* * *

error: Content is protected !!