علی اسفندیاری (نیما یوشیج)
بیست و یکم آبان ۱۲۷۴ ـ سیزدهم دی‌ماه ۱۳۳۸
سروده‌های «نیما یوشیج» در ترانه‌های روز ایرانی
در اجرای اشعار نوسرایان، خوانندگان شناخته شده در حوزه‌ی موسیقی اصیل و سنتی ایران، از جمله: «محمدرضا شجریان»، «حسین قوامی»، «شهرام ناظری»، «ایرج بسطامی»، «عبدالحسین مختاباد» و گروه «کامکارها» هر کدام شعری یا سروده‌هایی از «نیمایوشیج» را هم خوانده‌اند.
* * *
تو را من چشم در راهم (مجموعه ترانه‌ها)
و اما شاید باشند کسانی که از ماجرای مربوط به سرایش این سروده ـ آنچنان که بوده ـ خبر نداشته باشند. داستان چگونگی سرودن این شعر را از زبان شراگیم یوشیج (پسر نیما) و مجموعه‌ای از اجراهای متفاوت از این سروده را با صدای خوانندگان مختلف بشنوید.
* * *
مهتاب (مجموعه ترانه‌ها)
می‌تراود مهتاب
می‌درخشد شبتاب،
نیست یکدم شکند خواب به چشم کس‌و لیک
غم این خفته‌ی چند، خواب در چشم ترم می‌شکند.
* * *
هنگام که گریه می‌دهد ساز (مجموعه ترانه‌ها)
هنگام که گریه می‌دهد ساز
این دود سرشت ابر بر پُشت . . .
هنگام که نیل‌چشم دریا
از خشم به روی می‌زند مُشت.
* * *
اجاق سرد (مجموعه ترانه‌ها)
مانده از شب‌های دورادور
بر مسیر خامش جنگل
سنگ‌چینی از اجاقی خرد،
اندرو خاکستر سردی.
* * *
خانه‌ام ابری‌ست (مجموعه ترانه‌ها)
خانه‌ام ابری‌ست
یکسره روی زمین ابری‌ست با آن.
از فراز گردنه خُرد و خراب و مست
باد می‌پیچد.
* * *
هست شب (مجموعه ترانه‌ها)
هست شب، یک شب دم‌کرده و خاک،
رنگ رخ باخته است.
باد، نوباوهٔ ابر، از بر کوه
سوی من تاخته است.
* * *
داروگ (مجموعه ترانه‌ها)
خُشک آمد کشتگاه من
در کنار کشت همسایه.
گرچه می‌گویند: «می‌گریند روی ساحل نزدیک
سوگواران در میان سوگواران.» [+]
* * *
ری‌را . . . صدا می‌آید امشب،
ازپشت«کاچ» که بندآب
برق سیاه تابش، تصویری از خراب،
درچشم می‌کشاند،گویا کسی‌ست که می‌خواند.
* * *
برف (مجموعه ترانه‌ها)
زردها بی‌خود قرمز نشده‌اند،
قرمزی رنگ نینداخته‌ست،
بی‌خودی بردیوار.
صبح پیدا شده از آن‌طرف کوه . . .
* * *
فسانه (مجموعه ترانه‌ها)
ای فسانه! خسانند آنان
که فرو بسته ره را به گلزار
خس، به صد سال توفان ننالد
گل، ز یک تندباد است بیمار [+]
* * *
آی آدمها (مجموعه ترانه‌ها)
آی آدمها که بر ساحل نشسته شاد و خندانید!
یک‌نفر در آب دارد می‌سپارد جان.
یک‌نفر دارد که دست و پای دائم می‌زند
روی این دریای تند و تیره و سنگین که می‌دانید.
* * *
در شب سرد زمستانی (مجموعه ترانه‌ها)
در شب سرد زمستانی
کورهٔ خورشید هم، چون کورهٔ گرم چراغ من نمی‌سوزد،
و به مانند چراغ من،
نه می‌افروزد چراغی هیچ. . .
* * *
اشعار نیما یوشیج
با صدای احمد شاملو
موسیقی متن: احمد پژمان
[در اینجا بخوانید و بشنوید]
* * *
آهو و پرنده‌ها [داستان]
نویسنده: نیمایوشیج
تصویرگر: بهمن دادخواه
[کتاب در فرمت (PDF)]
* * *
توکایی در قفس [داستان]
نویسنده: نیمایوشیج
تصویرگر: بهمن دادخواه
[کتاب در فرمت (PDF)]
* * *
افسانه [شعر]
نویسنده: نیمایوشیج
[کتاب در فرمت (PDF)]
* * *
آی آدمها (نگاهنگ)
با صدای: احمد شاملو
آی آدمها که بر ساحل
بساط دلگشا دارید!
[ببینید و بشنوید]
* * *
نیما: یک نفر در آب (دیدنی و خواندنی و شنیدنی)
یک عدد عکس کمتر دیده شده از «نیمایوشیج» در آب!، دو فقره روایت مکتوب اندر حکایت «کیف چرمی» شاعر! شرح یک ماجرای شنیده نشده از شب شعر «آی آدمها»، و یک جعبهٔ موسیقی شنیدنی از دکلمه و ترانه‌هایی بر اساس این سرودهٔ مشهور.
* * *
عکس‌های نیما یوشیج (دیدنی و خواندنی)
تصاویری که از «نیما یوشیج» به دست هنرمند عکاس «هادی شفائیه» ثبت شده است، برای بسیاری از ما چشم‌آشنا و شناخته‌شده است. ماجرای اولین عکسی که او از این شاعر نام‌آشنا گرفت را در اینجا بخوانید [+]
دو عکس و نقاشی دیگر از نیما را هم در اینجا [+] و اینجا [+] ببینید.
* * *